Op maandag 11 november 2019, tussen 13:36 en 19:04 uur, vindt een overgang van de planeet Mercurius over de Zon plaats. De planeet is hierbij gedurende circa 5 uur te zien als een donker puntje tegen de zeer heldere achtergrond van de zonneschijf. Het hoogtepunt van de overgang vindt plaats rond 16:20 uur.
De planeet staat op dat moment circa 4° boven de zuidwestelijke horizon. Mercurius vormt een dermate klein punt op de zonneschijf dat naast goede bescherming ook een verrekijker of telescoop nodig is om de planeet te kunnen zien.
Door het donkere stipje voor de Zon bereikt 0,0026% minder zonlicht de Aarde dan normaal, wat geen merkbare invloed heeft. Met of zonder kijker is het waarnemen van de Zon zonder speciale bescherming zeer gevaarlijk voor het oog!
U kan deze overgaan mee komen waarnemen samen met A.S.H.-Polaris op de Grote Markt te Herentals. Tussen 13 en 15:30 uur staan de Herentalse Amateursterren-kundigen klaar met hun kijkers. Hier kan u op een veilige manier kijken naar Mercurius.
Hoe kan ik de Zon veilig waarnemen?
Om de Mercuriusovergang veilig te kunnen bekijken heb je speciale bescherming nodig voor je oog, niet alleen tegen het felle licht van de Zon, maar vooral ook tegen de schadelijke onzichtbare straling die de Zon uitzendt. Hieronder vind je hoe je dit wel en vooral ook niet moet doen.
Onveilige manieren
Het waarnemen van de Zon kan erg gevaarlijk zijn, wanneer niet de juiste middelen worden gebruikt. Er is een aantal zeer onveilige manieren (NIET DOEN dus!):
a. Niet doen: zonder bescherming naar de Zon kijken. Ook wanneer de Zon voor 99% verduisterd is veroorzaken de onzichtbare ultraviolette en infrarode straling brandplekken op je netvlies. Je merkt vaak pas achteraf dat je gedeeltelijk blind bent.
b. Niet doen: met een dubbele zonnebril, beroet glaasje, belicht stukje film, lasbril, cd-tje, etc. voor je ogen kijken (zonder kijker). Dit maakt de Zon inderdaad zwakker, maar blokkeert niet de schadelijke onzichtbare ultraviolette en infrarode straling. Het feit dat je geen pijn voelt wil niet zeggen dat er geen schade ontstaat. Je merkt pas later (soms uren!) dat je een blinde vlek hebt in het centrum van je blikveld.
c. Niet doen: zonder filter door je kijker kijken. We zeggen wel gekscherend dat je dit twee keer kunt doen; een keer met je linkeroog en een keer met je rechteroog... Je kijker werkt als een sterk vergrootglas, en je weet waarschijnlijk wat er gebeurt wanneer je zonlicht door een vergrootglas op een vel papier laat vallen.
d. Niet doen: met een oculairfilter door je kijker kijken. Dit filter hangt aan het oculair geschroefd, in het brandpunt van de kijker. Hier komen alle zonnestralen bijeen, waardoor het filter kan springen, met oogschade en mogelijk blindheid als gevolg.
Er zijn ook een aantal veiligere manieren:
a. Gebruik ook zonder kijker correcte bescherming. Alleen speciaal voor de Zon ontwikkelde brilletjes volstaan! Experimenteren met een eclipsbril en een kijker kan erg gevaarlijk zijn!
b. Projecteer de Zon door je kijker op een vel karton/scherm. Blijf bij de kijker om te voorkomen dat b.v. kinderen proberen er een blik door te werpen!
c. Gebruik een speciaal filter/filterfolie voor het objectief van je kijker (dus de grote lens, niet het oculair waar je je oog achter houdt!). Zorg dat er geen spleetjes zijn waar zonlicht door kan vallen!
d. Kom kijken bij A.S.H.-Polaris op de Grote Markt te Herentals. Wij zijn gespecialiseerd in het waarnemen van de sterrenhemel en gebruiken de bovenstaande veilige manieren.