“Een tijd geleden volgde ik een poëziecursus in Utrecht”, vertelt Thomas Eyskens, de auteur die twee jaar geleden Toen Met Een Lijst Van Nu Errond publiceerde, de biografie van Herman De Coninck. “Ze hadden de deelnemers gevraagd om hun favoriete gedicht mee te brengen. Er waren zestien cursisten, naast mij allemaal Nederlanders, en vijf van hen hadden een gedicht van Herman bij.”

Hartaanval in Lissabon

Het illustreert hoe populair de Mechelse Antwerpenaar vandaag in Nederland is, 22 jaar na zijn fatale hartaanval in Lissabon. Dat was tijdens zijn leven nochtans helemaal anders. De dichter zelf zei ooit: “God leest mijn poëzie graag, maar God is geen Hollander.” Het frustreerde hem dat hij niet echt een voet aan de grond kreeg boven de grens, ook al gaf hij de meeste van zijn bundels uit bij de Nederlandse uitgeverijen Van Oorschot en De Arbeiderspers. “De bundels bleven er op het schap liggen,” zegt Eyskens, “en werden door de uitgevers dan maar massaal naar Vlaanderen verscheept, waar De Conincks werk wél zeer geliefd was.”

“Herman werd wel degelijk gerespecteerd in Nederland, hoor”, zegt De Conincks weduwe, schrijfster Kristien Hemmerechts. “Hij zetelde in jury’s van poëzieprijzen en had een rol in de Taalunie. Maar dat mijn boeken in Nederland meer aandacht kregen dan de zijne stak hem af en toe wel een beetje.”

Vorige maand stond Kristien Hemmerechts, samen met De Conincks dochter Laura en zijn biograaf Thomas Eyskens, op een straathoek in de chique Indiase wijk in Den Haag voor de inwijding van het gedicht O, Ik Weet Het Niet op de muur van een slijterij in de Bankastraat. In Vlaanderen kun je op meerdere openbare plaatsen, vooral in zijn woonplaatsen Mechelen en Antwerpen, werk van de dichter lezen. In de Antwerpse Zoo staat ook een standbeeld. Maar nu gaat ook Nederland overstag. Den Haag is niet de eerste Nederlandse gemeente die De Conincks poëzie op straat onder de aandacht brengt. Eerder verschenen ook zijn gedichten De Plek (in 's-Hertogenbosch), Liefje (in Oosterhout) en Zo Is Hier Elke Dag (in Hulshorst) in het straatbeeld.

Pluim op de hoed

“De pluimen voor Hermans postume populariteit steek ik op mijn hoed”, zegt Kristien Hemmerechts. “Daar wil ik niet bescheiden over doen.” Een jaar na de onverwachte dood van haar echtgenoot in Lissabon schreef ze Taal Zonder Mij , waarin ze aan de hand van zijn gedichten en andere geschriften een ontroerend beeld schetste van de dichter. “Dat boek is heel goed ontvangen in Nederland. De verkoop was enorm en het verhaal heeft veel mensen aangesproken. Door Taal Zonder Mij zijn veel Nederlanders Hermans gedichten gaan lezen.”

Vandaag is het werk van De Coninck een vaste waarde in Nederland. Dat merk je niet alleen aan de muurgedichten of de schoolboeken die zijn werk opnemen. “Ik zie het ook aan de aanvragen voor bloemlezingen, die ik regelmatig krijg”, zegt Hemmerechts.

“Het succes van Hermans poëzie is dat ze zo toegankelijk is, maar tegelijk ook intens. En ze is tijdloos. Het gedicht op de muur in Den Haag is van 1964, toen hij nog studeerde. Maar 55 jaar later is er nog geen letter van gedateerd. Zijn gedichten blijven de mensen aanspreken. Als ik aan een versregel van Herman denk, hoef ik die maar in te tikken in Google en vind ik meteen het hele gedicht terug. Heel veel mensen, in Vlaanderen én Nederland, hebben uit liefde poëzie van hem online gezet. Zijn werk mag zó in de Vlaamse canon”, lacht Hemmerechts.

In haar speech bij de inhuldiging van het muurgedicht zei de schrijfster aan de talrijk opgedaagde Hagenaars: “Je kunt je niet voorstellen hoe blij Herman zou geweest zijn met dit gedicht aan een Haagse gevel. Hij zit nu hoog op een wolk te glunderen.”