https://www.antwerpen.be/info/52d5052239d8a6ec798b4956/valaarpark
May 12, 2018, 3:06 p.m. Gewicht: 0 Status: valid

Valaarpark

Valaarhof: van luxueus buitenverblijf tot school

Pronken met een buitenverblijf

Het Valaarhof is nu een school maar het was eeuwenlang een klein luxueus kasteeltje. De meeste van die luxueuze buitenverblijven in Wilrijk ontstonden in de zestiende eeuw. Het waren de hoogdagen van Antwerpen. De bevolking steeg er explosief van circa 40.000 in 1500 tot 100.000 in 1560 en de handel bracht veel rijkdom. In die periode van voorspoed waaide een nieuwe woontrend over uit Italië, het land waar de Renaissance al tot volle wasdom was gekomen. Volgens een nieuw ideaalbeeld moest de mens in contact staan met de natuur om tot volle ontplooiing te komen. En dat kon best in een villa buiten de drukte van de stad. Via buitenlandse kooplieden en Vlaamse kunstenaars die in Italië inspiratie gingen opdoen, vond het concept ook hier ingang. Rijke lieden uit de stad kochten massaal kasteeldomeinen en grote hoeves in de omliggende dorpen en verbouwden ze tot buitenverblijven. Uiteraard dienden de buitenverblijven niet alleen om de ideale renaissance-mens te worden. De eigenaars wilden er ook hun rijkdom en goede smaak mee etaleren. Het was ook een economische investering. Bij de domeinen hoorde ook landbouwgrond die de eigenaar kon verhuren of laten bewerken vanop een kasteelhoeve. Ook op deze plaats verscheen een eerste buitenverblijf in het midden van de zestiende eeuw.

Protestantisme in Wilrijk

In de zestiende eeuw was er niet alleen voorspoed maar ook onvrede in de Nederlanden. Op politiek vlak was er onvrede over de Spaanse overheerser, op religieus vlak over de katholieke kerk. Vele mensen voelden zich aangesproken door protestantse strekkingen. Dat was zeker in Antwerpen zo, waar veel internationale contacten waren. De overheid vervolgde iedereen die protestantse sympathieën had en daarom beleden protestanten hun geloof in het geheim, vaak in velden en bossen buiten de stad. Die bijeenkomsten werden hagepreken genoemd en vonden ook in de buurt van Wilrijk plaats. Zo’n hagepreek bijwonen was niet zonder gevaar. De meiers, de voorlopers van de politiemacht, patrouilleerden om hagepreken op te sporen.

Een van de protestantse strekkingen waren de herdopers . Volgens hen kunnen alleen volwassenen gedoopt worden. Rond 1560 vond er in een bos nabij Wilrijk een bijeenkomst van herdopers plaats. Een van de aanwezigen was Baetken Crauwels , die zich in het bos liet herdopen. In 1569 werd ze samen met nog andere Antwerpse herdopers opgepakt in Antwerpen. Ze werd gefolterd maar wilde geen afstand doen van haar geloof. Op zaterdag 30 april 1569 stierf ze op de Grote Markt van Antwerpen op de brandstapel.

Ook de kasteelheer van het Valaarhof had sympathieën voor het protestantse bestuur dat in Antwerpen tussen 1577 en 1585 aan de macht kwam. In 1584 werd het te warm onder zijn voeten. De Spaanse troepen stonden op het punt om Antwerpen te heroveren en hij vluchtte naar Leiden, Nederland.

Het kasteeldomein Valaarhof wordt in de volksmond ook wel Hof van Mols genoemd naar de laatste eigenaar. Het kasteel en de hoeve zijn nu eigendom van de Steinerschool. Valaar is een prachtig openbaar wandelpark. Men spreekt hier van een bospark.

Een school in het Valaarhof

In 1976 kocht de gemeente Wilrijk het domein. Ze werd niet alleen eigenaar van het kasteel en het bijhorende park maar ook van de hoeve en enkele weides die bij het domein hoorden. De totale oppervlakte bedroeg 5,3 hectare. Op de weides werden meteen enkele woonblokken gebouwd om de grote uitgaven te compenseren. In 1984 opende de Steinerschool haar deuren. Sinds 1996 is de school eigenaar van het gebouw.

Goed om weten

  • Locatie: Boomsesteenweg ter hoogte van de Valaarstraat

  • Grootte van het park: 3 ha 14 a