Panamarenko, Henri Van Herwegen volgens de burgerlijke stand, gold als een van de belangrijkste Belgische kunstenaars van de tweede helft van de twintigste eeuw. Hij werd in 1940 in Antwerpen geboren, studeerde aan de Academie voor Schone Kunsten en werkte zowat zijn hele leven in ’t Stad.

Van Herwegen zou zaterdagochtend onwel zijn geworden. Hij overleed die avond. Panamarenko werd 79 jaar. De laatste jaren had hij problemen met zijn gezondheid.

Aanvankelijk leunde Panamarenko aan bij de popart, maar al snel raakte hij volledig in de ban van alles wat (in theorie) kan vliegen. Zijn werk omvat niet minder dan zeppelins, zwevende constructies, vliegende rugzakken, helikopters met pedalen, maar ook onderzeeboten en wandelende kippen. Door zijn wonderlijke en unieke creaties valt het oeuvre van Panamarenko moeilijk in een hokje te plaatsen.

In 1967 bouwde Panamarenko zijn eerste vliegbaar voertuig, Das Flugzeug. Een jaar later, na een expositie in de Staatliche Kunstakademie in Düsseldorf, volgt de internationale doorbraak. Tussen 1969 en 1971 bouwde hij een zeppelin ‘The Aeromodeller’ (zie foto). Later volgen onder andere de Archaeopterix, een kip naar het model van een prehistorische vogel en de duikboot Pahama Novaya Zemblaya.

‘Schoonheid komt uit de lucht vallen’

Panamarenko was in 2005 de eerste levende kunstenaar die een grote overzichtstentoonstelling kreeg in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in Brussel.

Op de vraag of hij gelooft in ‘zoiets als inspiratie’, antwoordde hij tijdens een interview met De Standaard in 2005: ‘Ja, dat bestaat. Zonder dat zou het maar gewoon knutselwerk zijn. Je begint met een idee en onderweg komt er iets bij. Terwijl je bezig bent, en je van alles aan het uitproberen en aan het veranderen bent, vind je opeens iets waardoor heel die ijzerwinkel een zekere schoonheid krijgt. Ik weet zelf niet waar dat vandaan komt. Het is alsof schoonheid uit de lucht komt vallen, ze is er ineens. Volgens mij heeft het te maken met goesting. Je moet heel hard een echte duikboot willen bouwen, om iets te maken wat de poëzie van een duikboot in zich heeft. Om een goed werk te maken, moet je eerst een hele tijd lui zijn. Totaal niets te doen hebben. Dan begin je vanzelf te denken en met ideeën te spelen, en daaruit kan iets groeien.’

Nog nieuwe tentoonstelling gepland

Op dit moment zijn voorbereidingen aan de gang voor een grote viering naar aanleiding van zijn tachtigste verjaardag in 2020. Die zou onder meer gevierd worden met een retrospectieve tentoonstelling in galerie Campo & Campo in Berchem: Around the World in 80 Years.

‘Zonder twijfel is Panamarenko de meest begeesterende, nog levende, hedendaagse Belgische kunstenaar! Zijn wondere wereld houdt het midden tussen pure wetenschap, technisch vernuft en kinderlijk enthousiasme’, is de aankondiging van het evenement.

Van mei tot augustus volgt een tweede expositie Virtual Reality in het M HKA.