Plastic materiaal is helaas niet zeldzaam op de Schelde en haar oevers. Maar nu duiken er ook fluogele items op. Onderzoekers van UAntwerpen lieten dat materiaal doelbewust los op de rivier om uit te zoeken hoe plastic zich verplaatst en hoe lang het duurt vooraleer het de Noordzee bereikt. En ook burgers kunnen hun steentje bijdragen.

De Onderzoeksgroep Ecosysteembeheer (ECOBE) van de Universiteit Antwerpen voert al een hele tijd onderzoek naar plasticvervuiling in de Schelde. Zo namen de wetenschappers vele plastic stalen met fuiken of grote netten vanop een vissersboot. Bijkomend worden er ook opruimacties georganiseerd op de oevers. De verzamelde gegevens verschaffen cruciale inzichten, maar toch blijven er nog vele vragen onbeantwoord. Bioloog Bert Teunkens startte daarom met een bijkomend onderzoek.

“We willen in kaart brengen hoe plastic items zich gedragen eens ze aanwezig zijn in een rivier”, legt Teunkens uit. “We gaan na hoelang het duurt vooraleer plastic vanuit de Schelde de Noordzee bereikt. Het project moet ons ook bijkomende inzichten opleveren over de interactie tussen de rivier en de oevers, waarbij items enerzijds aanspoelen op de oevers en anderzijds terug inspoelen in de rivier.”

Akoestische tags

Teunkens en zijn collega’s lieten daarom een reeks fluogele voorwerpen los op de Schelde, op drie verschillende locaties. “Een eerste reeks items draagt een gps-zender. Dit laat toe de drijvende items zeer nauwkeurig te volgen. Het meeste plastic zweeft echter onder water, waar geen gps-ontvangst is. Daarom starten we in de lente ook met akoestische tags, een beproefde techniek om migratie van vissen te volgen. Zo’n tag op een vis stuurt een signaal uit dat wordt opgepikt door een netwerk van ontvangers. Hiermee kan je de reis van een vis, of in ons geval een plastic item, volgen van de Schelde en Westerschelde tot de Noordzee.”

Die hoogtechnologische technieken zijn duur en daarom maar beperkt inzetbaar. Om toch een groot aantal items te kunnen opvolgen, werkten de onderzoekers een citizen scienceproject uit.

Registreer je vondst

“We rekenen op de hulp van burgers. Vind je een van de fluogele plastic items, voorzien van een uniek merkteken, scan dan de QR-code met je smartphone of surf naar de website . Zo kom je met ons in contact en krijg je instructies. Na registratie leg je het item terug op de oever of in het water, op de plek waar je het gevonden hebt, zodat het zijn reis kan verder zetten. Als burger draag je zo een steentje bij aan het plasticonderzoek, en maak je bovendien kans op een leuke prijs.”

Voor de technologische ondersteuning werken de onderzoekers samen met IT-bedrijf Ordina. Zij verzorgden de ontwikkeling van de nodige applicaties die burgers toelaten gevonden items te registeren en ook bij het gebruik van de gps-zenders speelt Ordina een cruciale rol.

“We bouwden eerder al gelijkaardige trackingtoepassingen voor treinassemblagebedrijf Bombardier en voor Proximus Logistics”, zegt Gert Vermeersch, IoT-expert bij Ordina. “In die gevallen ging het om het opvolgen van bedrijfsmiddelen. Het is de eerste keer dat we Internet of Things inzetten voor het oplossen van de plastic soup, een maatschappelijk zeer relevant thema. We zijn dan ook blij ons steentje te kunnen bijdragen aan dit project”, aldus Gert en zijn collega Frederick Bousson.

(Bron en foto's: © UAntwerpen)