Het zogenaamde instrumentendecreet voorziet in vier belangrijke maatregelen. Eigenaars die de waarde van hun gronden zien verminderen door ingrijpen van de overheid krijgen voortaan een correcte schadevergoeding. “Deze vergoeding die momenteel uitgaat van de verwervingswaarde, zal nu rekening houden met de volledige venale waarde van de gronden”, luidt het.

Als een overheid een bestemmingswijziging doorvoert wordt momenteel al een bijdrage gevraagd van de grondeigenaar voor de meerwaarde van diens gronden. De Vlaamse regering zal nu ook een heffing vragen indien die meerwaarde er door middel van een ruimtelijk uitvoeringsplan komt door de toelating van extra bouwlagen, een grotere dichtheid of een grotere bouwhoogte of -diepte.

Een derde maatregel slaat op een verhandelbaar bouwrechtensysteem waarmee slecht gelegen bouwgronden in het landelijk gebied geruild kunnen worden voor bouwmogelijkheden in de stads- of dorpskernen. “Tot slot worden ook activiteitenconvenanten en -contracten mogelijk om in landbouwgebieden via maatwerk zonevreemde functies toe te laten voor een beperkte tijd van maximaal 10 jaar om het bestaand patrimonium te herwaarderen en zinvol te benutten en tegelijkertijd de omgevingskwaliteit te verbeteren”, aldus de minister.