Op zijn 67ste neemt Jean-Paul Gaultier afscheid, maar eerst nog eens lekker ‘knallen’ met een laatste defilé in Parijs. EPA-EFE

Jean-Paul Gaultier kondigt laatste show aan

Vijftig jaar al zit de man in het vak. Vijf decennia waarin de Fransman als geen ander zijn stempel drukte op de haute couture: uitdagend, vernieuwend, af en toe zelfs ronduit choquerend. Denk maar aan het korset – een visuele ode aan zijn grootmoeder – met de puntige behacups die hij ontwierp voor Madonna tijdens haar Blonde Ambition Tour in de jaren 90. Of aan de kilts en rokken met Schotse ruiten voor mannen. Want, zo stelde hij, waarom zouden mannen geen rokken mogen dragen?

Maar nu is het stilaan welletjes geweest: “Op 22 januari vier ik mijn 50 jaar in het modevak, met een grote haute-couturemodeshow. Het wordt meteen mijn laatste defilé. Maar wees gerust: modehuis Couture Gaultier Paris gaat voort, met een nieuw concept dat ik in gang heb gezet en dat binnenkort wordt voorgesteld.” Maar eerst nog “een mooi feest, met veel van mijn vrienden. En met veel plezier tot in de late uurtjes.”

Al van kindsbeen af is Jean-Paul in de ban van de mode. “Als kind stal ik modebladen, want ik had niet veel geld. In het lyceum vond ik mijn leven niet bijster interessant en de kinderen van mijn klas moesten niet veel van mij weten”, blikt de ontwerper in een interview terug op zijn jeugd in een Parijse voorstad. “Om me wat populair te maken vertelde ik dan maar dat een Zweeds fotomodel dat toen vaak de cover van ELLE sierde, mijn nichtje was. Toen al verslond ik elke modespecial over haute couture, met die uitzonderlijke kleren en grafische poses.”

Op zijn zeventiende wordt hij door de grote Pierre Cardin onder de vleugels genomen: “Cardin gaf me de kans uit mijn droomwereld van magazines te ontsnappen naar de realiteit van een modestudio. Ik ben de modewereld ingedoken met het hoofd vooruit en heb pas daarna leren zwemmen.”

Tijdens een reis naar Londen in de jaren 70 geraakt de Parijzenaar onder de indruk van de anarchistische beweging en de punk. Tijdens de modeweek van Parijs in 1976 presenteert hij zijn eerste eigen collectie: zijn schuine topjes die een glimp van de beha blootgeven en vooral zijn rokken voor mannen, te dragen boven stoere boots van Dr. Martens schokken ‘le tout Paris’. “De viriliteit van een man lees je niet af aan zijn kleding, ze zit in zijn hoofd”, aldus Gaultier, die van androgyne silhouetten en ‘gender fluidity’ zijn handelsmerk zou maken. Het bezorgt hem de bijnaam “enfant terrible van de Franse mode”. Een reputatie waar hij maar wat graag mee koketteert: Welcome on the Twitter of the Enfant Terrible of Fashion , prijkt op zijn account. Een reputatie ook die hem niet belet van 2003 tot 2010 als creatief directeur de damescollectie van luxegroep Hermès nieuw leven in te blazen.

Le Mâle

In 2014 kondigt Gaultier het einde aan van zijn prêt-à-portercollectie, standaard confectie die in grote hoeveelheden wordt geproduceerd. De “commerciële verplichtingen” en het “hectische ritme” worden hem te verstikkend. Voortaan focust hij op haute couture en op zijn parfums, waaronder het mythische Le Mâle, een van de best verkopende mannengeuren in Europa, in een flacon waarvan het design geïnspireerd is op nóg zo een icoon uit ’s mans enorme oeuvre, de marinière of het zeemansshirt.

Dat Gaultier het op zijn 67ste wat rustiger aan wil doen, verbaast modejournaliste Veerle Windels niet écht: “Haute couture is een heel apart en duur metier, met nauwelijks nog een afzetmarkt. Die collecties worden met de hand gemaakt, op maat van de klanten, en zijn in niks te vergelijken met de kleren die je in de winkels vindt. Toen hij enkele jaren geleden besliste zijn goedkopere prêt-à-porter lijn te stoppen en te focussen op haute couture, wist hij dat er niet echt een weg terug was. Vandaar het eindigen in schoonheid – als het echt om eindigen gaat. Bij de influencers van vandaag werd hij vaak vergeten als ze hun favorieten in de prijzen lieten vallen. Echt hip was Gaultier niet meer.”