Antwerpen laat zich naast bovengronds ook ondergronds bewonderen. Daar lopen de ruien, oude grachten die tussen de 17de en 19de eeuw werden overwelfd. Oorspronkelijk gegraven als verdedigingsgordel, daarna gebruikt als binnenhaven en watervoorzieningssysteem, en later als riool. Met de groei van de stad nam echter het gebrek aan ruimte toe – net als de stank van de ruien. De oplossing: de ruien werden overdekt door de inwoners die het gecreëerde stuk grond kregen om op te bouwen. Zo verdwenen ze uit het stadsbeeld én uit het geheugen. Tot ze in 2005 gedeeltelijk toegankelijk werden voor bezoek.
Vandaag zijn de ruien al lang geen riolen meer. Het afvalwater wordt nu via een modern systeem afgevoerd naar de zuiveringsinstallatie. En dus is een deel van het acht kilometer lange gangenstelsel vlot te betreden. Een aanrader, want de oude gewelven, fundamenten, bruggen en sluizen van de ruien vertellen meer over de historische straten en gebouwen erboven. Tijdens een wandel- of boottocht met een gids, of vergezeld van een tablet ontdekt u ondergronds heel wat geheimen van de stad.
In de onderbuik van Antwerpen is heel wat te zien. Een loodst u zelfs naar een ondergrondse kapel. Ze ligt onder de St. Paulusstraat: daar is de rui zo groot en hoog dat ze – mede dankzij de aanwezige zuilen – iets wegheeft van een kerk. Ondergronds botst u ook op een vergeten plein: het Jezuïetenplein. Niet te vinden op het stadsplan, want bovengronds werd het in 1883 herdoopt tot ‘Hendrik Conscienceplein’, met daarop de Carolus Borromeuskerk. De grandeur van die barokke kerk toont zich ook onder de grond, want het Jezuïtenplein werd aangelegd in peperdure Balegemse stenen.
Een toeristische tocht door Antwerpen? Die loopt niet langs straten en pleinen. Neen, die gaat door de vroegere riolen van de stad. Want naast bovengrondse pracht en praal, heeft Antwerpen ook ondergronds heel wat schoons te bieden. Voor een leuke atypische stadswandeling.
U kunt er niet naast kijken, de Antwerpse kerken met al hun pracht en praal. Maar wist u dat Antwerpen ook een ‘ondergrondse kapel’ heeft? In de onderbuik van de stad ontdekt u een verborgen patrimonium: oude gewelven, bogen en bruggen vormen daar de ruien. En die zijn op heel wat plekken kerkelijk mooi.