Merksem telt twee samentuinen: ’t Zwaantje en Dokske. Ze worden allebei beheerd door transitie Merksem. De tuinen zijn beiden reeds drie teeltseizoenen actief.
Op een zonnige zomermorgen nam ik de tram naar Merksem om na een mooie groene wandeling door het Fort uit te komen aan samentuin ’t Zwaantje. ’t Zwaantje ligt binnen het volkstuincomplex op de hoek van het ‘t Zwaantjespad en het Fortpad en is tuin nummer 1. Daar ontmoette ik Bea en Karin, twee enthousiaste tuiniers die me een rondleiding gaven in hun samentuin.
Bea vindt het leuk om samen bezig te zijn in de natuur en te werken in een ploeg die de handen uit de mouwen steekt. Ze vindt het zonde dat velen niet meer weten hoe onze groenten gekweekt worden. Door het gewoon zelf te doen, hoopt Bea ook anderen te inspireren om hun eigen groenten te telen.
Elk seizoen lukt de ene teelt al beter dan de andere. Dit jaar doen de venkel en de koolrabi het goed, maar de boontjes en de prei willen niet echt groeien.
Voor Karin is transitie niet de kern van de samentuin, maar is het wel een evidentie dat er ecologisch getuinierd wordt. In de oogstmaanden augustus en september moet ze niet veel groenten bijkopen en verwerkt ze heel wat oogst in haar diepvries.
Met zes tuinieren ze hier met het mooiste uitzicht van Merksem: je kijkt er recht op het water van het Fort van Merksem.
In deze tuin wordt alles gemeenschappelijk geteeld. Dat werkt bijzonder goed want de groepsdynamiek in deze tuin zit goed. Dat kan ook liggen aan het feit dat het een overzichtelijke tuin en groep is en aan de gedeelde transitie-insteek waar iedereen achter staat. Twee keer in de week (zaterdagvoormiddag en woensdagavond) werken ze samen in de tuin en verder wordt er uitvoerig gecommuniceerd via een gesloten Facebookgroep, onder andere over het wateren van de planten. Er is geen elektriciteit en maar een klein beetje water in de tuin, maar de tuiniers trekken goed hun plan. Als het nodig is, pompen ze manueel water op uit de gracht en hun werktuigen zijn niet-elektrisch. De tuiniers zijn milieubewust en denken na over duurzaamheid.
Samentuin Dokske, gelegen aan de andere kant van Merksem aan de Borrewaterstraat, heeft een heel ander karakter. De tuin ligt op het terrein van een transportfirma en nadat de stad de tuin een jaar uitgebaat had, werd aan Transitie Merksem de vraag gesteld of ze interesse hadden om de tuin over te nemen.
Dat hadden ze, en de eerste twee seizoenen werd veel werk gestoken in het in orde brengen van de tuin. Zo kregen de zakken waarin er getuinierd wordt een stevige omkasting. Ook hier wordt alles gemeenschappelijk geteeld en wordt er samen gewerkt op zaterdag- en zondagvoormiddag. De tuin heeft een ploeg van zeven vaste tuiniers en een drietal occasionele tuiniers.
Om het transitieverhaal en de Merksemse samentuinen verder bekend te maken, zijn ze met de tuinen actief in de buurt. Een echte transitietuin ligt voor hen tussen de mensen en betrekt de buurt zoveel mogelijk.
Omdat het Zwaantje wat afgelegen ligt (niet in de onmiddellijke nabijheid van huizen), komen ze vaak zelf naar buiten. Zo organiseerden ze in 2015 een oogstfeest en staan ze op lokale evenementen zoals de Dag van het Park en het duurzaam Ecofest Fresh.
Het Dokske op zijn beurt probeert een actieve rol te spelen in de buurt waar ze wonen en verwelkomt jong en oud in de tuin. Samen met ’t Zwaantje participeren zij op lokale evenementen.
Transitie Merksem brengt het bredere verhaal van lokale voedselproductie en geeft hier met de samentuinen een lokale praktische uitvoering aan. Meer informatie over transitie Merksem vind je .
Zin om mee te doen in Merksem? Neem dan zeker contact op met .