Om het unieke verhaal van diamant in Antwerpen te tonen aan bezoekers en bewoners, lanceert de stad een nieuw plan: ‘Antwerp loves diamonds’ met een overzicht van historische en hedendaagse locaties, markante weetjes, tips bij de aankoop van een diamantjuweel en de adressen van juweliers die het label behaalden. Wij namen de proef op de som en trokken enkele dagen rond door de diamantwijk.
Vandaag praten we met Liesbeth Moereels van het , de belangenorganisatie van de Belgische diamantsector. Laten we het eerst even over het fonkelende steentje zelf hebben. Hoe raar het ook klinkt, maar diamant bestaat uit…koolstof. Liesbeth Moereels : “Ja, maar de omstandigheden moeten dan wel meezitten. Diamanten ontstaan tussen de 140 en de 190 kilometer onder het aardoppervlak. De temperaturen lopen daar op tot 1200 à 1400 graden. Ook de druk is er extreem: tot 5 gigapascal. Dat is alsof de Eiffeltoren op het puntje van je vinger staat…Door de combinatie van al die factoren verandert koolstof in diamant. Krachtige explosies stuwden de diamanten miljoenen jaren geleden naar de oppervlakte. Maar dat betekent niet dat ze zo maar voor het grijpen liggen. Diamant ontginnen is een arbeidsintensieve klus. Je moet 100 ton puin delven om 1 karaat of 0,2 gram diamant te vinden. ” Waar worden de meeste diamanten gevonden? Liesbeth Moereels : ”In Rusland. Voor veel mensen is dat een verrassing, maar je moet weten dat diamant niet alleen verwerkt wordt in sieraden maar ook in gereedschap. Zoals een tandartsboor of een chirurgisch scalpel bijvoorbeeld. Het gaat dan wel om industriële diamant waarvan de kwaliteit niet zo hoog is. De beste diamanten komen uit Afrika, onder meer uit Zimbabwe, Botswana en Zuid-Afrika. Daarnaast is Canada ook een belangrijk nieuw aanvoerland.”
Afrikaanse diamanten hebben geen al te beste naam. In sommige gebieden worden wapens gekocht met de opbrengst van de diamanthandel. Men spreekt zelfs over conflict- of bloeddiamanten… Liesbeth Moereels : “Sinds de invoering van de zogeheten Kimberley-certificaten is er veel veranderd. Een diamant die geëxporteerd wordt, moet vergezeld zijn van zo een certificaat. Het document is te vergelijken met papieren geld. Je kan het zeer moeilijk vervalsen omdat er watermerken op staan. Kimberley-certificaten laten een papieren spoor na. Op dit moment doen er 57 landen mee aan het systeem. Sinds de invoering van de Kimberley-certificaten is er veel veranderd. In 2003 bedroeg het aandeel bloeddiamanten in de totale handel nog 15%. Dat cijfer is gedaald tot amper 0,2%. Ons standpunt is duidelijk: alleen diamanten mét Kimberley-certificaat komen Antwerpen in. Die controle gebeurt door het Diamond Office. Bloeddiamanten worden hier geboycot. Als er conflictdiamanten worden gevonden dan worden ze in beslag genomen.”
Vanwaar die bekommernis? Liesbeth Moereels “Diamanthandel draait om vertrouwen en integriteit. Je moet weten met wie je zaken doet. Het Antwerp World Diamond Centre wil daarin een belangrijke rol spelen. We zorgen voor goede afspraken zodat de handel transparant en eerlijk verloopt. Samenwerking met de overheid is daarbij cruciaal. In het Diamond Office werken er ambtenaren van de FOD Financiën en de FOD Economie. Die controle gaat zeer ver. De douane onderzoekt letterlijk elke zending diamanten. Ik ken geen enkele andere sector waar de controle 100% is… Antwerpen is vandaag de beste leerling qua compliance: wij volgen de reglementen tot op de letter. Ik denk dat we hiermee trendsetter zijn. De anderen gaan ons moeten volgen, daar ben ik van overtuigd.
Een toenemend deel van de diamanthandel speelt zich af in centra zoals Dubai en India. Wat vertegenwoordigt Antwerpen vandaag de dag nog? Liesbeth Moereels : “We zijn nog altijd een wereldspeler. Antwerpen is goed voor 84% van de handel in ruwe diamanten. Elke dag verhandelen we hier voor 263 miljoen dollar diamanten, op jaarbasis een duizelingwekkende 58 miljard dollar dus. Voor geslepen diamant bedraagt ons aandeel ongeveer 50%. Veel diamanten worden tweemaal in Antwerpen verhandeld. Eerst als ruwe diamant, daarna als geslepen diamant. De economische impact van de diamantsector in Antwerpen blijft hoog. Volgens de Universiteit Antwerpen is diamant goed voor meer dan 6.600 rechtstreekse en 26.000 indirecte jobs. “ Hoe komt het dat Antwerpen nog altijd toonaangevend is? Liesbeth Moereels : “Dankzij een samenspel van factoren. Antwerpen is al meer dan 500 jaar de thuishaven van de diamant. We beschikken over een enorme expertise die je nergens anders ter wereld terugvindt. Antwerpen profileert zich als ethisch koploper in de diamanthandel. De strengste controles gebeuren hier. Bovendien is de handel hier ook nog eens erg geconcentreerd: alles speelt zich af op een vierkante kilometer. Hier zijn 1700 diamantbedrijven aanwezig: dat zorgt voor voldoende kritische massa. Dit is en blijft dé ontmoetingsplaats bij uitstek voor handelaars, juweliers, producenten en toeleveranciers. Vier van de dertig diamantbeurzen ter wereld bevinden zich hier. Ook belangrijk: ons stabiel en veilig politiek klimaat. Verder is Antwerpen een heel tolerante stad. Joden, Libanezen, Indiërs en Chinezen doen hier ongehinderd zaken met elkaar. Zoals ze zelf zeggen: we speak diamond.”