Wegens de aanhoudende droogte stelt Antwerps gouverneur Cathy Berx via politiebesluit een uitbreiding van het captatieverbod voor ecologisch kwetsbare stroomgebieden in. Het verbod is nodig ter bescherming van het (grond)watersysteem en de valleigebieden die zeer gevoelig zijn voor de gevolgen van droogte.
Op 8 mei 2020 stelde gouverneur Cathy Berx reeds een captatieverbod in voor 10 ecologisch kwetsbare waterlopen. Op basis van peilmetingen, uitgevoerd door provinciale terreincontroleurs, blijkt dat de waterpeilen in de afgelopen 2 weken verder zijn gedaald.
De nasleep van de droogtes van afgelopen jaren laat zich nog duidelijk voelen op verschillende waterlopen in Vlaanderen. Grondwatervoorraden hebben zich onvoldoende kunnen herstellen tijdens de afgelopen winter waardoor bij afwezigheid van neerslag, peilen en debieten op de waterlopen snel dalen.
Op basis van terreinwaarnemingen wordt vastgesteld dat de toestand van verschillende ecologisch kwetsbare en zeer kwetsbare waterlopen achteruitgaat en verschillende waterlopen dreigen droog te vallen.
Om de schade te beperken werd een kader uitgewerkt in samenwerking met alle andere Vlaamse provincies, VMM, ANB en INBO voor het instellen van captatieverboden in ecologisch kwetsbare en zeer kwetsbare waterlopen.
Dit kader is gebaseerd op een kwetsbaarheidskaart waarbij waterlopen worden ingedeeld in ecologisch zeer kwetsbaar, ecologisch kwetsbaar en ecologisch minder kwetsbare waterlopen. Hoe kwetsbaarder de waterloop, des te strengere beschermingsmaatregelen uitgewerkt worden.
De basis voor de bepaling van de zeer kwetsbare waterlopen is o.a. de aanwezigheid van beschermde vissoorten zoals de beekprik, rivierdonderpad en grote modderkruiper. Voor de kwetsbare waterlopen geldt de aanwezigheid van de kleine modderkruiper, de serpeling, kopvoorn en kwabaal.
Het kader maakt ook een onderscheid op basis van het type waterloop. Het is evident dat kleinere waterlopen met een beperkt debiet een grotere impact ondervinden van droogte dan grotere waterlopen.
Op basis van de indeling in ecologische kwetsbaarheid en het type waterloop werden drempels (debiet of waterpeil) bepaald voor het instellen van captatieverboden.
De droogtecommissie stelt in haar advies van 19/05/2020 voor om een captatieverbod in te stellen volgens dit kader voor de beoordeling van de ecologische kwetsbaarheid van oppervlaktewater bij droogte.
Op basis van dit advies heeft de gouverneur van de provincie Antwerpen, Cathy Berx, besloten om een captatieverbod vanaf 21/05/2020 in te stellen voor onderstaande stroomgebieden. Het verbod geldt tot de toestand weer normaliseert en wordt opgeheven bij politiebesluit.
Het captatieverbod is van toepassing op gecategoriseerde waterlopen in volgende stroomgebieden: Groot Schijn (gedeeltelijk), Weerijs (gedeeltelijk), Mark (gedeeltelijk), Kleine Nete (gedeeltelijk), Grote Nete (gedeeltelijk) en Platte Beek. Voor de precieze locatie van de afgebakende stroomgebieden wordt verwezen naar de kaart hieronder of de online kaarten op onderstaande links.
De stand van zaken van de captatieverboden en een interactieve kaart zijn te raadplegen via www.cathyberx.be, www.provincieantwerpen.be/waterlopen of de twitteraccount van de provinciale dienst Integraal Waterbeleid.
Dit betekent o.a. dat er geen water mag worden opgepompt om velden en tuinen te beregenen. Het captatieverbod geldt niet voor het beperkt capteren van drinkwater voor vee of voor het beperkt capteren van aanmaakwater voor gewasbeschermingsmiddelen.
Het blijft belangrijk om spaarzaam om te gaan met ons water. Vermijd daarom niet-essentiële toepassingen. Water is een kostbaar en schaars goed. Denk steeds minstens 2x na alvorens u het gebruikt en probeer het zoveel als mogelijk te hergebruiken.