https://www.antwerpen.be/info/595b4b75b85c8d02384d4ca1/historiek-van-de-wijk
May 12, 2018, 5:51 p.m. Gewicht: 0 Status: valid

Historiek van de wijk

Elsdonk is een tuin- en villawijk op de grens met Mortsel en Edegem. Ze ontstond in het interbellum en bevat tal van prachtige gebouwen uit die tijd. Ernaast bevindt zich de Oosterveldwijk die gedomineerd wordt door het AZ Sint-Augustinus. Deze wijk werd volop ontwikkeld in de jaren ’50 van de vorige eeuw en bevat meerdere architecturale pareltjes uit die tijd. De 2 wijken kennen een boeiende ontstaansgeschiedenis die het karakter van de wijk tot op de dag van vandaag bepalen.

Elsdonk verbaast een koninklijke delegatie

Elsdonk is een wijk van contrasten die doorkruist wordt door de Prins Boudewijnlaan . Deze straat deelt de wijk op in twee contrastrijke regio’s. Enerzijds is er de oude rustieke tuinwijk, anderzijds de meer residentiële villawijk die in de volksmond ‘het bos’ genoemd wordt. Dit contrast is terug te brengen naar het interbellum, de periode waarin het prachtige Elsdonckhof een grote bouwexpansie kende. De wijk Elsdonk is gegroeid uit de restanten van het Elsdonckhof, een fraai hof van plaisantie . Hoven van plaisantie waren buitenverblijven voor gegoede burgers die vooral in de 16 e eeuw  populair waren onder de rijke elite.

Rond 1900 kwamen er in Antwerpen maar liefst een 200-tal hoven van plaisantie voor. Deze luxueuze buitenverblijven werden destijds aangelegd buiten de Spaanse Omwalling van de stad, maar om de reistijd te beperken werden ze vaak in de onmiddellijke omgeving van de stad aangelegd. Een groot deel van de hoven kwam hierdoor bij volgende stadsuitbreidingen steeds meer middenin de stadskernen te liggen. Als gevolg van de expansie van de stad werd het merendeel van de hoven gesloopt. Na de ravage van de Eerste Wereldoorlog ontstond er een grote woningnood . Het Elsdonckhof viel in deze periode in de handen van twee maatschappijen die elk andere ideeën hadden over de invulling van het immense domein. De 'Naamloze Maatschappij Elsdonck' verkocht het westelijk gedeelte van het Elsdonckhof als villagrond . Ze haalden hiervoor inspiratie bij kasteeldomein De Brandt. Het oostelijke gedeelte van het domein werd door de ‘ Antwerpsche Maatschappij van Goedkope Woningen ’ ontwikkeld als een ultramoderne modeltuinwijk . De wijk bestond uit 260 woningen en 16 winkels en oogstte tot buiten de landsgrenzen veel aanzien. Het project werd meermaals bejubeld en tijdens een koninklijk bezoek sprak Hare Majesteit Koningin Elisabeth haar verwondering uit: “ Een gedurfd initiatief, eenig in zijn opzet .” Zij zag het bouwproject als een schoolvoorbeeld voor andere steden en promootte het als de beste oplossing voor de woningnood die er door Eerste Wereldoorlog was ontstaan. De eerste kleinburgerwoningen werden in 1925 verkocht. Opvallend was dat de kopers van deze huisjes geen dorpelingen waren maar vooral stedelingen op zoek naar een groene omgeving en gezonde buitenlucht.

Stoere Franken in Oosterveld

Oosterveld kent een totaal andere ontstaansgeschiedenis dan Elsdonk. De naam vindt zijn oorsprong in een oude Frankische nederzetting die in Wilrijk ontstond. Oosterveld was één van de drie akkers die de Franken gebruikten om driejaarlijks gewassen op te verbouwen. De naam van de wijk verwijst naar de ligging van het veld dat ten oosten van de dorpskern lag. In 1429 duikt de naam al voor een een eerste keer op als ‘Doustervelt’ . Tot 1930 bleef Oosterveld ook echt een veld dat zorgvuldig omringd werd door het oude kasteeldomein Groenenborgerhof, de Militaire Baan en kasteeldomein De Brandt. Pas met de komst van de Gasthuiszusters van Antwerpen in 1937 kwam er geleidelijk aan bebouwing op gang. Eerst en vooral door de zustergemeenschap die midden in het Oosterveld hun ‘ Medisch Instituut Sint-Augustinus ’ opzetten. Na de komst van dit imposante gebouw maakte de gemeente Wilrijk werk van de verdere ontsluiting van het oude veldcomplex. De toenemende bebouwing van de wijk lokte bijgevolg veel architecten en aannemers naar de wijk wat resulteerde in de aanwezigheid van veel interbellumarchitectuur in de wijk. Tot op de dag van vandaag bepaalt dit mee het karakter van de buurt: een gezellige woonwijk met residentiële allures die doorspekt is met architecturale pareltjes uit verschillende stromingen als art nouveau, cottagestijl, eclecticisme en art deco .

Vooral vlak na de Tweede Wereldoorlog kwam de bebouwing pas echt in een stroomversnelling. Tijdens deze naoorlogse jaren werd de basis gelegd voor de wijk zoals we die nu kennen.