Verschillende factoren, zoals smaak, verpakking, marketing, gemak of persoonlijke gezonde levensstijl, hebben een impact op de voedingskeuzes van de Belgen. Ook de kostprijs van voedingsmiddelen is een belangrijke factor, vooral voor gezinnen met een lager inkomen.
Ongezonde voeding is goedkoper, met alle gevolgen van dien voor de gezondheid. Dit blijkt uit een studie van Sciensano, die voor het eerst de kostprijs van voedingspatronen met meer of minder ultra-bewerkte voedingsmiddelen in kaart brengt.
Consumptie van ultra-bewerkte voedingsmiddelen in België
De laatste jaren wordt steeds vaker gesuggereerd dat voedselbewerking, meer bepaald het type, de intensiteit en het doel van de voedselbewerking, kan gelinkt worden aan de gezondheid.
Uit een vorige studie(externe link) van Sciensano, blijkt dat de Belg ongeveer een derde van zijn dagelijkse energie haalt uit ultra-bewerkte voedingsproducten. Een hogere consumptie van ultra-bewerkte voeding is gelinkt aan een ongezonder voedingspatroon met een hogere inname van zout en verzadigd vet en een lagere consumptie van groenten en fruit.
Verder zijn er enkele opmerkelijke tendensen:
de consumptie van ultra-bewerkte voedingsproducten is het hoogst bij kinderen
er zijn geen verschillen gevonden in de consumptie van ultra-bewerkte producten tussen personen met verschillende opleidingsniveaus
hoger opgeleiden halen bovenop de consumptie van ultra-bewerkte voeding meer energie uit onbewerkte of minimaal bewerkte voeding, in vergelijking met lager opgeleiden.
De oorzaak hiervan ligt voor een groot deel bij de kostprijs van een gezond voedingspatroon.
Eetpatronen met meer ultra-bewerkte voeding zijn goedkoper
Er is een significant verschil tussen de kostprijs van verschillende voedingspatronen in ons land: hoe minder ultra-bewerkte voeding deel uitmaakt van het voedingspatroon, hoe meer de mensen moeten betalen voor hun dagelijkse voeding.
Bovendien zijn ultra-bewerkte voedingsmiddelen (€0,55/100 kcal) opvallend minder duur dan minimaal bewerkte of onbewerkte voedingsmiddelen (€1,29/100 kcal).
Gezinnen met een lager inkomen kiezen logischerwijs voor voeding die binnen hun budget past. Dit betekent dat ultra-bewerkte voeding voorrang krijgt op gezonde, minimaal bewerkte voedingsmiddelen.
Wat zijn ultra-bewerkte voedingsmiddelen?
Ultra-bewerkte voedingsmiddelen bevinden zich buiten de voedingsdriehoek en zijn dus ongezond, wat betekent dat de consumptie van deze producten zoveel mogelijk moet beperkt worden.
Ultra-bewerkte voedingsproducten bevatten doorgaans veel toegevoegde suiker, zout en verzadigd vet, en talrijke aroma's, kleurstoffen en andere additieven. Ze zijn ontwikkeld om gemakkelijk, aantrekkelijk en toegankelijk te zijn voor de consument en winstgevend voor de voedingsindustrie.
Hoe kan dit aangepakt worden?
Rekening houdend met de resultaten van dit onderzoek is het aangeraden dat, zoals in sommige andere landen (Verenigd Koninkrijk, Hongarije etc.) ook in België ultra-bewerkte voedingsmiddelen financieel minder aantrekkelijk worden gemaakt.
Daarbovenop zal onbewerkte of minimaal bewerkte voeding echter ook financieel aantrekkelijker moeten worden gemaakt. Op die manier zullen gezonde eetpatronen beter worden gestimuleerd, zeker voor gezinnen die het financieel minder breed hebben.
Sciensano roept de Belgische autoriteiten op om de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie te volgen inzake het creëren van een gezonde voedselomgeving, zoals onder andere het:
invoeren van fiscale maatregelen die ongezonde voedingskeuzes ontmoedigen en gezonde voedingskeuzes stimuleren
inperken van de marketing van ongezonde voeding gericht op kinderen via regelgeving
stimuleren van gezonde voeding op school.
De vorige voedselconsumptiepeiling (externe link)toonde ook aan dat meer dan de helft tot drie vierde van de Belgen voorstander is van het invoeren van dergelijke beleidsmaatregelen.
Uiteraard zijn er veel verschillende factoren die bepalen welk soort voeding we kiezen, maar een keuze tussen een gezond voedingspatroon en je portefeuille zou het niet mogen zijn.