In 2021 staan 190 beroepen op de knelpuntberoepenlijst, de lijst met beroepen waarvoor werkgevers moeilijker geschikte werknemers vinden, dat meldt Vlaams minister van Werk Hilde Crevits.
6 knelpuntberoepen verdwenen van de lijst en er werden 8 nieuwe beroepen toegevoegd. De coronacrisis toont ook haar impact op de knelpuntberoepenlijst.
Nieuw zijn de corona-knelpuntberoepen. Dit zijn beroepen die momenteel minder een knelpunt zijn als gevolg van de coronamaatregelen, maar waarvan wel verwacht wordt dat die knelpunten zullen terugkeren na de crisis.
Uit de top 10 blijkt dat opnieuw de zorg, de bouwsector en de IT-sector de sectoren blijven met de grootste aantallen knelpuntberoepen.
"Van verpleegkundige tot schoonmaker, bestuurder trekker-oplegger en boekhouder-accountant. Ondanks corona registreert VDAB 190 beroepen op de knelpuntberoepenlijst in 2020.
Voor veel beroepen blijft het moeilijk om de geschikte profielen te vinden, andere verdwijnen van de lijst zoals de trein- en metrobestuurder. Vooral de zorgsector en de technische beroepen schreeuwen om werknemers.
Inzetten op STEM-opleidingen en zorgopleidingen blijft dan ook een topprioriteit." - Hilde Crevits
Elk jaar maakt VDAB een lijst met beroepen waarvoor werkgevers moeilijk geschikt personeel vinden: de knelpuntberoepenlijst. De analyse van de lijst is steeds gebaseerd op twee pijlers: een kwantitatieve analyse op basis van gegevens van VDAB over vacatures en werkzoekenden en een uitgebreide kwalitatieve bevraging van VDAB-experten en relevante sectororganisaties.
De analyse op basis van de jaarcijfers werd uitgevoerd begin juli 2020. De gesprekken met de sectororganisaties vonden plaats tussen september en november 2020 en werden doorkruist door een korte periode van herstel, en vervolgens een tweede lockdown.
Top 10: van verpleegkundige tot analist ICT
De top 10 van de knelpuntberoepenlijst ligt in lijn met de lijsten van vorige jaren. De zoektocht naar technisch personeel blijft voor veel werkgevers een moeilijke opgave.
Meer dan de helft van de top tien van de knelpuntberoepen gaat om een technische functie: van technicus industriële installaties over conducteur bouw / werfleider tot onderhoudsmecanicien. Andere beroepen in de top 10 zijn 'klassiekers' zoals bestuurder trekker-oplegger en analist-ontwikkelaar ICT.
Op nummer 1 staat nog steeds de job van verpleegkundige. Een knelpuntberoep dat in de coronacrisis opnieuw sterk naar voren kwam. De toenemende vergrijzing heeft een stevige impact op de arbeidsmarkt. Een grote groep ervaren werkkrachten is aan het uittreden, waardoor er steeds meer vraag is naar vervanging.
Zeker in de gezondheids- en welzijnszorg, die dit jaar bijkomend met extra uitdagingen te maken krijgt, wordt sterk geconfronteerd met deze vergrijzing. Het knelpunt van deze sector om voldoende personeel te vinden doet zich in de eerste plaats voor bij de (hoofd)verpleegkundigen, maar ook het vinden van zorgkundigen en verzorgenden is steeds moeilijker.
Nieuwe en verdwenen beroepen
Elk jaar komen er een aantal nieuwe knelpuntberoepen bij. De oorzaak van het knelpunt ligt niet altijd bij een tekort aan kandidaten of een gebrek aan scholing.
De kloof tussen de verwachtingen van kandidaten en werkgevers is soms groot. Om die reden is medewerker personeel, meer bepaald 'payroll advisor' één van de nieuwe knelpuntberoepen. De job op zich is complex en daarnaast zijn er hoge eisen wat betreft communicatieve vaardigheden en assertiviteit.
Bij andere beroepen bemoeilijken de specifieke arbeidsomstandigheden een vlotte invulling van de vacatures. Denk maar aan de zorgsector door het nachtwerk of de bouwsector met vaak zware beroepen.
Een opvallende nieuwkomer is het beroep van leidinggevende in een onderwijsinstelling. De job vereist verschillende competenties en de jobinhoud wordt complexer.
Directeurs in het basisonderwijs bijvoorbeeld moeten van verschillende markten thuis zijn: HR-beleid, pedagogisch project van de school, financieel beleid, contacten met ouders, infrastructurele verantwoordelijkheden, ...
Maar ook de beroepen van opvoeder-begeleider of verhuizer ondervinden moeilijkheden. Van opvoeders-begeleiders wordt vaak verwacht dat ze nachtwerk en/of weekendwerk doen wat de combinatie met een gezinsleven moeilijker maakt.
Bij de verhuizers speelt het imago van het beroep een belangrijke rol, maar ook opnieuw de moeilijke combinatie met het gezin. Bovendien moeten ze vaak beschikken over een rijbewijs B of C.
Beroepen die in 2021 verdwenen zijn van de lijst zijn onder meer trein- en metrobestuurder en wijnkelners. Dat beroepen verdwijnen van de lijst wil echter niet altijd zeggen dat het voor die jobs nu gemakkelijker is om personeel te vinden. Een gewijzigd registratiegedrag door de werkgever kan hierin een rol spelen, omdat ze bijvoorbeeld minder vaak vacatures doorgeven.
Corona-knelpuntberoepen
De impact van de coronamaatregelen werd duidelijk zichtbaar tijdens het onderzoek. Om die impact op de lijst weer te geven, nam VDAB in totaal 21 beroepen op in de lijst met een duidelijke corona-indicatie.
Het gaat onder meer om kappers, schoonmakers van ruimten en lokalen, kelners en rijinstructeurs. Sommige van deze structurele knelpuntberoepen waren en zijn tijdens de lockdowns minder knellend, denk bijvoorbeeld aan horeca, kapperszaken of redders.
Maar ze zullen opnieuw, en misschien zelfs meer dan vroeger, problemen opleveren voor werkgevers bij het zoeken naar geschikt personeel en dus terugkeren als knelpuntberoep.
Bij een herneming van de activiteiten is het mogelijk dat aanwervingen nog moeilijker zullen zijn omdat sommige werknemers de sector verlaten en kiezen voor meer werkzekerheid binnen een andere sector.
Vlaams minister Hilde Crevits geeft aan dat ze met het onderzoek de lange termijn voor ogen willen houden. Dat zegt ook Joris Ghysels, manager van de studiedienst van VDAB: "Met dit onderzoek proberen we zicht te geven op de structurele bewegingen op de arbeidsmarkt.
Het wordt onder andere gebruikt voor het bepalen van de erkenning van opleidingen en het toekennen van vrijstellingen voor werkzoekenden. Daarom is het belangrijk de lange termijn beweging voor ogen te houden en niet alleen te focussen op de plotse schommelingen op de arbeidsmarkt."
Vlaams minister van Werk Hilde Crevits: "Het is nog steeds een goede keuze om nu een opleiding te volgen voor een knelpuntberoepen. Zowel voor knelpuntberoepen die al langer op de lijst staan, maar ook voor diegene die nu impact ondervinden door corona gezien zij na de coronacrisis opnieuw arbeidskrachten zullen zoeken.
Ik blijf werkzoekenden en werknemers dan ook oproepen om deze periode aan te grijpen als een kans om een opleiding te volgen richting een knelpuntberoep. Elke vacature kan gematcht worden met een werkzoekende, indien men over de juiste competenties beschikt. VDAB maar ook cvo's, Syntra,... hebben daarvoor alle instrumenten in huis met diverse opleidingen.
Veel mensen hebben de voorbije maanden de stap naar opleiding gezet. Er werden meer dan ooit online opleidingen gevolgd en ook de onderwijskwalificerende opleidingen gericht op knelpuntberoepen zoals de zorg , kortweg OKOT, zijn een succes met in 2020 ruim 5.800 cursisten. Dat is het hoogste aantal in jaren."
Wim Adriaens, gedelegeerd bestuurder VDAB: "De fundamentele drivers van de arbeidsmarkt voorspellen dat de krapte op de arbeidsmarkt snel terug komt. VDAB registreert nog altijd 190 knelpuntberoepen, waarvan we slechts bij 21 een tijdelijk corona-effect zien.
Werkgevers raad ik aan om de tijdelijke luwte op de arbeidsmarkt te gebruiken om goede profielen aan te trekken. Werkzoekenden hebben nog altijd veel kans om snel werk te vinden als ze een opleiding volgen naar een van de vele knelpuntberoepen. Zowel voor werkgevers als werkzoekenden biedt de huidige situatie dus veel perspectieven!".
Meer informatie
De volledige lijst met knelpuntberoepen 2021: