In februari 2021 waren er in Vlaanderen 287.197 mensen tijdelijk werkloos. Een jaar eerder lag dat aantal op 85.212. Om beter zicht te krijgen op de noden en ervaringen van een doelgroep die in recordtijd toenam, werd door VDAB een bevraging uitgevoerd bij meer dan 5.000 tijdelijk werklozen.
Daaruit blijkt dat ruim 4 op de 10 van de intensief tijdelijk werklozen ondertussen al een opleiding volgde of tijdelijk een andere job of vrijwilligerswerk heeft gedaan en dat bijna 4 op de 10 van hen nog geen actie heeft ondernomen maar daar wel interesse in heeft.
"Een positief signaal, want dat betekent dat bijna 8 op de 10 van de intensief tijdelijk werklozen bereid is om actie te ondernemen", zegt Vlaams minister van Werk Hilde Crevits,
"Het is duidelijk dat heel wat tijdelijk werklozen hun loopbaan in handen nemen door tijdelijk elders te werken of een opleiding te volgen." De voornaamste drempels blijven de onzekerheid over het moment van werkhervatting en informatie en ondersteuning op maat.
"We hadden al langer zicht op het aantal tijdelijk werklozen, maar nu weten we beter waar deze doelgroep echt nood aan heeft. Ik ben blij om te zien dat ruim 7 op de 10 tijdelijk werklozen interesse toont in opleidingen, een tijdelijke job of vrijwilligerswerk.
We zullen daar nog sterker op inzetten. In april lanceert VDAB een campagne om opleidingen in de kijker te zetten, en zullen tijdelijk werklozen een communicatie op maat ontvangen.
Dat gebeurt al op 13 april. Meer dan 40.000 tijdelijk werklozen ontvangen dan een eerste mail waarin ze hun interesse kunnen aangeven. De daaropvolgende mails zijn afgestemd op die interesse."- Hilde Crevits
Tijdens de maand februari 2021 heeft VDAB een enquête gedaan bij 5.000 tijdelijk werklozen. Van die groep was 40% minstens 10 dagen tijdelijk werkloos tijdens drie opeenvolgende maanden.
Dat zijn 2.044 mensen die intensief tijdelijk werkloos waren. De resultaten van de bevraging tonen voor het eerst veel een globaal inzicht in de noden en verwachtingen van deze doelgroep.
Grote interesse in opleiding, tijdelijke job of vrijwilligerswerk
42% van de intensief tijdelijk werklozen geven aan dat ze al een opleiding volgden, tijdelijk een andere job of vrijwilligerswerk deden. Dat deden ze voornamelijk om de tijd nuttig te besteden of om financiële redenen.
Ruim 35% van de intensief tijdelijk werklozen heeft (nog) geen opleiding gevolgd of een tijdelijke job of vrijwilligerswerk gedaan, maar geeft aan dat wel te willen doen.
Voornamelijk vrouwen en hoger opgeleide tijdelijk werklozen hebben deelgenomen aan een opleiding of cursus. Wat betreft de sectoren zien we voornamelijk een hogere deelname bij tijdelijk werklozen uit de evenementensector en toerisme, maar ook bij horeca en luchtvaart.
Tijdelijk werklozen jonger dan 25 hebben vaker een tijdelijke andere job opgenomen, terwijl 55-plussers dit net minder vaak deden. Voornamelijk tijdelijk werklozen uit de cultuursector en luchtvaart namen tijdelijk een andere job op, maar ook uit de toerismesector en de horeca.
Gemiddeld genomen hebben intensief tijdelijk werklozen vaker deelgenomen aan opleidingen, vrijwilligerswerk of een tijdelijke job dan niet-intensief tijdelijk werklozen.
Wat de interesse betreft, zien we dat tijdelijk werklozen ouder dan 55 jaar en tijdelijk werklozen die voorheen minder dan 50% werkten, minder interesse hebben in het volgen van een opleiding.
Tijdelijk werklozen uit de evenementensector hebben net meer interesse in opleiding. Tijdelijk werklozen jonger dan 25 jaar en uit de sectoren horeca, toerisme, luchtvaart en evenementen geven gemiddeld genomen aan meer interesse te hebben in tijdelijke andere job.
Drempels wegwerken
Het volgen van een opleiding of tijdelijk een andere job doen blijkt niet altijd evident. Tijdelijk werklozen ervaren verschillende drempels. Een belangrijke factor is de onzekerheid, het niet weten hoe lang ze nog tijdelijk werkloos zullen blijven.
Werkgevers verwachten bovendien vaak dat hun tijdelijk werkloze werknemers beschikbaar blijven zodat ze hen snel terug kunnen inschakelen. Dat zorgt ervoor dat sommige tijdelijk werklozen minder snel geneigd zijn om actie te ondernemen.
Bij mensen die nog niet zo lang tijdelijk werkloos zijn ligt het percentage daardoor lager, slechts 1 op de 4 wil actie ondernemen. Hoewel een opleiding volgen een win-win is voor zowel de tijdelijk werkloze als de werkgever. Als tijdelijk werkloze scherp je vaardigheden aan en sta je sterker in je job.
Een andere belangrijke vaststelling is de vraag naar heldere informatie. Meer dan 80% verwacht van VDAB informatie over opleidingen, tijdelijke jobs, de arbeidsmarkt en het financiële plaatje.
Om daaraan tegemoet te komen verzamelde VDAB informatie en antwoorden op de meest gestelde vragen op vdab.be/tijdelijk-werkloos. Een nauwere samenwerking met uitkeringsinstellingen, RVA, werkgevers en sectoren is aangewezen tijdelijk werklozen goed te kunnen informeren.
Meer dan 60% van de intensief tijdelijk werklozen vraagt meer ondersteuning, digitaal of persoonlijk, bij het zoeken naar een passende opleiding en job. Hiervoor rolt VDAB nu ook een ondersteuningsaanbod uit naast haar communicatie naar tijdelijke werklozen.
Ongeveer één op vijf tijdelijk werklozen wil de vrijgekomen tijd graag besteden aan ontspanning of het gezin, en vindt dat VDAB geen contact met hen moet opnemen.
Anderen zien VDAB vooral als een organisatie die er is voor werkzoekenden, en verwachten daarom vermoedelijk geen aanbod van de dienst. Recent lanceerde VDAB een campagne 'work-up calls' om dat beeld bij te stellen en aan te tonen dat ze klaar staan voor iedereen met vragen over hun loopbaan.
Welzijn van tijdelijk werklozen
Tot slot peilde de bevraging ook naar het welzijn van tijdelijk werklozen. Een belangrijke groep tijdelijk werklozen ervaart niet alleen een financiële impact, die vaak gepaard gaat met job- onzekerheid, maar ook een mentale impact. 51% van de intensief tijdelijk werklozen voelt zich eenzamer.
Anderzijds geeft 40% aan zich meer te kunnen ontspannen. Op financieel vlak zien we dat 7 op 10 van de intensief tijdelijk werklozen moeten besparen door de tijdelijke werkloosheid, voor niet intensief tijdelijk werklozen is dit iets meer dan de helft.
Vier op tien intensief tijdelijk werklozen vrezen ook financieel in de problemen te komen. Bij de niet intensief tijdelijk werklozen is dit 3 op 10.
Vlaams minister van Werk Hilde Crevits: "Deze enquête biedt heel wat nieuwe inzichten naar welke dienstverlening tijdelijk werklozen verwachten. Het geeft ook aan dat deze zware periode er ook mentaal een grote impact heeft op zij die intensief tijdelijk werkloos zijn.
Zo voelt de helft zich eenzamer en geven heel wat langdurige tijdelijk werklozen aan dat ze financieel moeten besparen. De bevraging maakt het voor mij tegelijk ook duidelijk dat het een goede beslissing was om tijdelijk werklozen actief te gaan informeren over het aanbod van VDAB en partners.
Zo kan VDAB meer maatwerk leveren en een gepast aanbod bieden naar opleiding of begeleiding."
Ann Vermorgen, voorzitter SERV: "Deze bevraging toont heel goed aan wat er leeft bij tijdelijk werklozen. Zo blijkt onder meer dat veel van hen wel bereid zijn om actie te ondernemen, maar dat niet altijd kunnen doen, om tal van redenen.
De onzekere situatie waar zowel tijdelijk werklozen en werkgevers in zitten maakt het niet gemakkelijk, maar we moeten erdoor. Het is nu aan ons, de sociale partners, om samen met VDAB hen bij te staan op de best mogelijke manier.
We zullen het aanbod van VDAB en partners mee bekend maken zodat iedereen die daar nood aan heeft, gemakkelijk en snel zijn weg ernaartoe vindt."
Wim Adriaens, gedelegeerd bestuurder VDAB: "Elk moment van werkonzekerheid is een kans om een loopbaan een nieuwe wending te geven, of om competenties te versterken.
Uit onze bevraging blijkt dat de vraag naar onder meer opleidingen aanwezig is, maar ook heel divers is. Daarom kijken we hoe we nog beter kunnen inspelen op de behoeften, door opleidingen en andere dienstverlening van VDAB en partners maximaal aan te bieden.
Maar dat is geen opdracht van VDAB alleen. Om de getroffen werkgevers en tijdelijk werklozen zo goed mogelijk door deze crisis te loodsen, zal elke stakeholder zich van zijn sterkste kant moeten laten zien."
Hans Maertens, ondervoorzitter SERV: "Of iemand nu aan de slag is of tijdelijk werkloos, het is steeds een goed idee om bij te leren in te investeren in inzetbaarheid.
Ook nu tijdens de coronacrisis blijven de uitdagingen van de Vlaamse arbeidsmarkt groot: een enorme mismatch en nog steeds de moeilijkheid die ondernemers ondervinden om de juiste geschikte arbeidskrachten te vinden. Daarom sloten de Vlaamse sociale partners en de Vlaamse Regering het Akkoord 'Alle Hens aan Dek'.
Elders tijdelijk aan het werk gaan of om- en bijscholen verhoogt de tewerkstellingskansen van (tijdelijke) werklozen. Werkgevers en werknemers zijn zo beter gewapend voor de relance."