Natuurpunt meet de komende maanden, in samenwerking met CurieuzeNeuzen in de Tuin, de droogte en hitte in 50 natuurgebieden in de provincie Antwerpen. Daarvoor plaatst de Universiteit Antwerpen 200 sensoren in zowel bos als graslanden en valleigebieden.
Zo wil Natuurpunt onderzoeken hoe sterk het verkoelend effect van natuurgebieden is tijdens hittegolven. Maar ook of de bodem kan dienen als waterbuffer in droogteperiodes.
Vlaanderen kampt met een ernstig droogteprobleem. Sinds de tweede Wereldoorlog hebben we onze natuur systematisch drooggelegd, en nu betalen we daarvoor de prijs: onze waterstanden zijn nooit zo laag geweest. In onze natuurgebieden zien we de effecten van droogte jaar na jaar toenemen.
"In het Mechels Broek merken we dat de poelen en grachten steeds vaker en steeds sneller droogvallen", zegt Wim Dirckx, beheerder Mechels Broek. "Dat heeft een negatief effect op de fauna en flora in het gebied die afhankelijk zijn van deze waterrijke gebieden.
Doordat het gebied niet langer verbonden is met de Dijle zijn we sterk afhankelijk van neerslag, hierdoor hebben (lange) droogteperiodes een steeds grotere impact op het gebied. De reserves uit de natte wintermaanden worden jaar na jaar kleiner waardoor de effecten van de droogte op het gebied steeds sneller zichtbaar worden."
Samen met CurieuzeNeuzen heeft Natuurpunt 4 bodemsensoren geplaatst in het Mechels Broek. Die slimme sensoren meten de temperatuur en het vochtgehalte van de bodem. Ze zenden dagelijks data door naar de Universiteit Antwerpen. Zij gaan aan de slag met de data om de effecten van hitte en droogte beter te monitoren en te voorspellen.
“Dat zijn belangrijke gegevens want zo komen we te weten wat de koelende werking is van natte natuur op een stad als Mechelen en hoe die ons helpt tegen droogte”, vertelt Lander Wantens, Projectmedewerker Klimaat Natuurpunt.
“Die data willen we ook inzetten voor ons project . Daarin gaan we op minstens vijf plaatsen in Vlaanderen bestaande of nieuwe waterrijke gebieden nabij een stedelijke omgeving verbeteren, herstellen en inrichten als hotspots voor biodiversiteit én als natuurlijke klimaatbuffers.
Zo willen we het hitte-eiland effect van de steden milderen, extra water bufferen om de sponswerking van de bodem te herstellen en C02 opslaan om zo de klimaatopwarming tegen te gaan.”
Over CurieuzeNeuzen in de Tuin
De Universiteit Antwerpen gaat met het project Curieuzeneuzen in de Tuin onderzoeken hoe we beter kunnen omgaan met de effecten van steeds warmere en drogere zomers.
Hoe zorgen we ervoor dat onze tuin een verkoelende plek blijft tijdens een hittegolf? En hoe wapenen we onze tuinen, maar ook onze parken, akkers en natuurgebieden, beter tegen de droogte?
Om deze vragen te beantwoorden gaat de UA de hitte en droogte in heel Vlaanderen zeer gedetailleerd in kaart brengen. Dat doen ze door op 5.000 locaties in Vlaanderen bodemsensoren te plaatsen.
Over Wetlands4Cities
Wetlands4Cities is een project van Natuurpunt dat op een aantal plaatsen in Vlaanderen een extra impuls wil geven aan waterrijke natuur in verstedelijkte gebieden. Dat gaan we doen door het herstellen en inrichten van bestaande en nieuwe wetlands.
Een stedelijke wetland is een gebied met voornamelijk natte natuur dat dichtbij een stad gelegen is. Het is een belangrijk onderdeel in de strijd tegen de droogte en de klimaatopwarming in Vlaanderen. Het slaat C02 op en het buffert (regen)water bij overvloedige regenval.
Het water krijgt de tijd om te infiltreren in de bodem waardoor de grondwatertafel wordt aangevuld en het sponseffect versterkt wordt. Daarnaast zorgen stedelijke wetlands voor verkoeling op hete zomerdagen en kunnen ze een belangrijke schakel vormen in het versterken van de biodiversiteit.