Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters werkt samen met De Vlaamse Waterweg en haar departement Mobiliteit en Openbare Werken aan een 'Wat-als scenario' voor extreme wateroverlast in Vlaanderen.
Van 13 tot 16 juli 2021 viel een extreme hoeveelheid neerslag in het zuiden en oosten van België.
Ook Limburg en Vlaams-Brabant bleven niet gespaard. "Hoewel de situatie bij ons niet zo dramatisch was als in Wallonië, is het belangrijk dat wij voorbereid zijn op dergelijke waterbommen", aldus minister Peeters.
"Zo'n extreme waterval, op zo'n korte termijn was ongezien. Ik heb dan ook de opdracht gegeven aan De Vlaamse Waterweg om samen met de diensten van het Waterbouwkundig Laboratorium een 'wat-als scenario' uit te werken waarbij de overstromingsrisico's via impactanalyses en simulaties verder in kaart worden gebracht.
We moeten immers klaar zijn voor de klimatologische veranderingen die op ons afkomen."
Wat-als scenario uitwerken
Cijfers van De Vlaamse Waterweg tonen aan dat de Maas haar hoogste debiet bereikte sinds de start van de hydrologische metingen in 1911 (met name 3.260 kubieke meter per seconde, meer dan het water van een olympisch zwembad per seconde).
Ook in het Demerbekken en in minder mate in het Netebekken en het Dijle- en Zennebekken traden er extreme rivierafvoeren en waterpeilen op. "Het is duidelijk dat we aan een ruimere ramp ontsnapt zijn. Een extreme waterbom zoals in Wallonië zou ook bij ons dramatische gevolgen hebben", zegt minister Peeters.
Om dat te voorkomen en voorbereid te zijn heeft minister Peeters het Waterbouwkundig Labo, waartoe het Hydrologisch Informatiecentrum (HIC) behoort, ingeschakeld.
"De 'wat-als'-scenario's moeten via impactanalyses en simulaties de overstromingsrisico's in kaart brengen en ons verder duidelijk maken of en waar er al dan niet dringende investeringen nodig zijn."
Huidige raming waterschade
De totale aangerichte schade, verbonden aan de overstromingen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië wordt geschat op 1,3 à 1,8 miljard euro. De extreme regen viel vooral in het Oosten van het land. Daardoor is de schade in Vlaanderen minder omvangrijk. Deze bedraagt in Vlaanderen 90 à 123 miljoen euro schade .
De huidige raming van de totale schade voor De Vlaamse Waterweg bedraagt ca. 7 miljoen euro, exclusief de inzet van personeel.
"Deze schade zal toegevoegd worden aan de totale schade-inventaris op nationaal niveau, die door de federale overheid in een nationale steunvraag wordt gericht aan het Europees solidariteitsfonds", aldus minister Peeters.
Experten review panel
Naast een opdracht voor De Vlaamse Waterweg en het Waterbouwkundig Laboratorium van het departement Mobiliteit en Openbare Werken neemt Vlaams Minister Lydia Peeters zich voor ook een (internationaal) multidisciplinair panel samen te roepen om de waterveiligheid te definiëren en adviezen te geven.
"In Nederland werkte men bij wateroverlast met een multidisciplinair team rond de evaluatie van wateroverlast. Ik denk dat we hier een voorbeeld aan kunnen nemen en dit ook toepassen in Vlaanderen.
We brengen daarin experten, architecten, ruimtelijke planners, milieudeskundigen, onderzoekers, e.a. samen. Daarbij zetten we ook in op een nog betere afstemming met Nederland."
Historische achterstand wegwerken
De totale kost van de waterbeheersingsprojecten die voor de bevaarbare waterwegen in beheer van De Vlaamse Waterweg nog op stapel staan is geraamd op 1,3 miljard euro.
Dat bedrag is quasi gelijk aan de maatschappelijke kost in Wallonië na de waterbom. Daarom is minister Peeters absolute voorstander om de historische achterstand inzake waterveiligheid en -beheersing versneld weg te werken.
De belangrijkste projecten hierin zijn de verdere investeringen in de gemeenschappelijke Maas, het Sigmaplan (inclusief de Demer en de Scheldekaaien), de Dender en een aantal waterbeheersingsprojecten elders in Vlaanderen.
Frieda Brepoels, voorzitter van De Vlaamse Waterweg is uitermate tevreden : "Het initiatief van de minister komt tegemoet aan de bekommernissen van de raad van bestuur en het management.
De schade langs Vlaamse zijde bleef beperkt dankzij de reeds uitgevoerde investeringen. Hoewel het Maasdebiet hoger was dan ooit te voren bleven in het grootste deel van de Gemeenschappelijke Maas de hoogste waterstanden beneden de topwaterstanden van hoogwatergolven uit het verleden.
Dit is zonder meer het positief gevolg van de rivierverruimingswerken die de voorbije decennia in en langs de Gemeenschappelijke Maas en Demer werden uitgevoerd.
De recente wateroverlast toont echter aan dat versnelde investeringen in het verhogen van de hoogwaterveiligheid in Vlaanderen absoluut noodzakelijk zijn in het belang van maatschappij en burgers." Foto brandweer Kempen.