NIRAS, de nationale instelling verantwoordelijk voor het veilige beheer van radioactief afval in België, opende vandaag in Dessel officieel de deuren voor het grote publiek van Tabloo, een gloednieuw en state-of-the-art bezoekers- en ontmoetingscentrum dat draait rond alles wat met radioactiviteit en radioactief afval te maken heeft.
Het centrum kwam tot stand na een uniek participatiemodel met de inwoners van Dessel en Mol.
Over enkele jaren wordt op dezelfde site namelijk een oppervlaktebergingsinstallatie
in gebruik genomen voor de berging van laag- en middelactief kortlevend afval. "We zijn erin geslaagd een breed maatschappelijk draagvlak te vinden voor de berging van radioactief afval. Daar mogen we terecht fier op zijn", zegt Marc Demarche, directeur-generaal van NIRAS.
"We zijn hiermee pionier in Europa en ons project kreeg al interesse uit heel wat landen". Tabloo is het sluitstuk van een jarenlange intense samenwerking tussen NIRAS, de partnerschappen STORA en MONA die de lokale inwoners vertegenwoordigden en de respectievelijke gemeenten Dessel en Mol.
Op dit moment wordt laag- en middelactief kortlevend afval veilig opgeslagen in speciaal daarvoor aangepaste gebouwen bij Belgoprocess, een dochteronderneming van NIRAS, in Dessel.
Omdat die gebouwen niet voor de eeuwigheid ontworpen zijn, ging NIRAS een hele tijd geleden op zoek naar een nieuwe locatie om het afval te bergen. Reeds in 1998 besliste de federale regering dat die zoektocht via een participatief traject moest verlopen.
Met andere woorden: de lokale bevolking van de geïnteresseerde gemeenten moest van bij het begin nauw betrokken worden.
Inspraak en participatie sleutel tot succes
In 2006 besliste de federale regering dat de bergingsinstallatie in Dessel zou komen en dat NIRAS rekening moest houden met de maatschappelijke voorwaarden van beide partnerschappen.
Uiteindelijk waren het dus Dessel en Mol die samen met NIRAS het bergingsproject uitwerkten en – niet onbelangrijk - mee de voorwaarden bepaalden. Eén daarvan was de oprichting van wat toen nog een communicatiecentrum heette en uiteindelijk zou uitmonden in het bezoekers- en ontmoetingscentrum Tabloo.
"We zijn erin geslaagd een breed maatschappelijk draagvlak te creëren voor de berging van radioactief afval.
Het idee van de partnerschappen met de inwoners van Dessel en Mol – uitgewerkt door de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen van de Universiteit Antwerpen - was een primeur voor ons land.
België is hiermee een echte trendsetter geweest. Veel van wat we hier deden en zullen blijven doen, is vandaag goede praktijk geworden, zelfs ver buiten onze grenzen. Inspraak zit nu in ons DNA", zegt Marc Demarche, directeur-generaal van NIRAS.
De beide voogdijministers van NIRAS, vice-eersteminister en minister van Economie Pierre-Yves Dermagne en minister van Energie Tinne Van der Straeten, zijn vol lof over het traject dat in de voorbije jaren is afgelegd.
"Los van het brandend actueel debat over de plaats van kernenergie in onze huidige en toekomstige energiemix, staat vast dat we sowieso nog verschillende tienduizenden jaren met toewijding en zorg radioactief afval zullen moeten beheren.
Het is uiteraard belangrijk dat de bevolking daarover transparant, proactief, helder en correct wordt geïnformeerd. Daarin zal het nieuwe ontmoetingscentrum Tabloo een sleutelrol vervullen. Het beheer van dat afval is niet louter een technische kwestie, het is een maatschappelijk issue dat ons allen aanbelangt", zegt Pierre-Yves Dermagne,vice-eersteminister en minister van Economie.
"De komende jaren worden cruciaal voor de nucleaire sector, met de geplande sluiting van onze kerncentrales.
Na deze sluitingen wordt de ontmanteling en het beheer van de bestraalde kernbrandstof het langste, duurste en meest delicate project dat ons land ooit heeft gekend en waarbij toekomstige generaties betrokken zullen zijn.
De overdracht van informatie en kennis zijn daarbij essentieel: we kunnen ons afval niet achterlaten als een erfenis zonder de instructies voor gebruik. Ik kan het initiatief van NIRAS voor het Tabloo-project over radioactiviteit en het nucleaire in België alleen maar toejuichen", zegt Tinne Van der Straeten, minister van Energie.