Ondanks het gerechtelijk verlof zijn er momenteel veel werkzaamheden aan de gang in de griffies van de correctionele rechtbanken in ons land.
Deze zomer zijn 134 jobstudenten bezig met een huzarenstuk: het inscannen van duizenden strafdossiers.
Vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne wil immers een menselijke en toegankelijke justitie, waarbij slachtoffers hun dossier digitaal kunnen raadplegen en zich daarvoor niet meer naar de rechtbank hoeven te verplaatsen.
De minister kwam de scannende jobstudenten woensdagmorgen bezoeken en aanmoedigen in de griffie van de Kortrijkse rechtbank.
De emotionele impact van een proces en de aanloop ernaartoe is voor veel slachtoffers en nabestaanden bijzonder groot. Wanneer het onderzoek is afgesloten en ze het strafdossier kunnen inkijken, nemen ze van bepaalde confronterende zaken vaak voor het eerst kennis.
Dit kan bijvoorbeeld gaan om bepaalde verklaringen van de dader over het slachtoffer of informatie uit het autopsierapport van een overleden dierbare. Slachtoffers herbeleven soms tegen wil en dank erg traumatische gebeurtenissen, door alle details opnieuw voor ogen te krijgen.
Het lijdt geen twijfel dat het inkijken van een dossier voor velen een zeer ingrijpende en zelfs traumatiserende gebeurtenis is.
De inzage van een dossier was tot voor kort enkel mogelijk in de griffies van de rechtbanken, een weinig slachtoffervriendelijke omgeving. Slachtoffers zijn daar gebonden aan openingsuren en moeten soms lijvige dossiers doorploegen in grote, kille publieke ruimtes met veel andere aanwezigen.
Menselijk is het niet en dit komt het verwerkingsproces ook helemaal niet ten goede. Een kopie van het dossier laten nemen kan wel, maar kost veel geld. Bij lijvige dossiers liep dit snel op tot bedragen van 1.450 euro. Voor slachtoffers getuigt dit evenmin van veel menselijkheid.
Daarnaast brengt papier ook gewoonweg risico's met zich mee, door stukken uit dossiers die tijdens het inkijken mogelijk verloren gaan of na verloop van tijd onleesbaar worden.
Beschikbaar op Just on web
Vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne wil komaf maken met deze ondermaatse dienstverlening. Eind juni lanceerde Justitie de applicatie JustConsult op www.justonweb.be, de centrale online toegangspoort van Justitie.
Via die applicatie kunnen slachtoffers en de andere betrokkenen met inzagerecht hun dossier kosteloos digitaal inkijken in hun vertrouwde omgeving, op hun eigen tempo. De dossiers zijn beschikbaar van zodra het onderzoek is afgesloten en de zaak naar de rechtbank kan worden verwezen. De toegang is uiteraard beveiligd en de betrokkenen moeten zich aanmelden met hun e-ID of Itsme-account.
In deze eerste fase zijn dossiers van seksueel geweld, intrafamiliaal geweld, moord en doodslag als eerste opengesteld op JustConsult, vanwege de zwaarwichtigheid van de feiten en de emotionele impact voor slachtoffers en nabestaanden.
Dit is namelijk het moment waarop slachtoffers en nabestaanden zich kunnen beginnen voorbereiden op een proces. Bij de lancering van JustConsult was ongeveer 25% van dit soort dossiers reeds ingescand en dus digitaal beschikbaar, ongeveer 1.100 zaken.
Titanenwerk voor jobstudenten
Justitie is volop bezig met een inhaalbeweging om alle overige papieren dossiers te digitaliseren. Het gaat om vele honderdduizenden pagina's. Daarvoor stelde het deze zomer, van begin juli tot eind september, 134 jobstudenten aan in de verschillende rechtbanken in ons land.
Allemaal werken ze een maand lang voor justitie en elke maand start een nieuwe ploeg. Justitie kocht hiervoor zo'n 115 extra scantoestellen aan om snel te kunnen werken. Per griffie zijn 2 tot 4 jobstudenten tegelijk bezig met dit titanenwerk.
Een gemiddeld strafdossier bevat al snel enkele honderden pagina's en elke jobstudent scant dagelijks zo'n 1.000 bladzijden in. Deze bestanden worden vervolgens nauwkeurig opgeslagen en ondergebracht in een centrale databank. Minister van Quickenborne ging enkele van deze jobstudenten woensdagmorgen gaan bedanken in de griffie van de rechtbank van eerste aanleg in Kortrijk.
Na deze eerste inhaalbeweging wordt het digitaliseringswerk onverkort verdergezet door de medewerkers van de griffies. Er zijn nog vele duizenden dossiers te digitaliseren want het is de bedoeling om in een tweede fase alle andere categorieën van strafzaken digitaal beschikbaar te stellen op JustConsult.
Op termijn moet Justitie dusdanig digitaal transformeren zodat alle dossiers van meet af aan digitaal opgesteld en bijgehouden worden. Op die manier is er geen scanwerk meer nodig. Met de interne Digital Transformation Office is minister Van Quickenborne alle nodige stappen aan het uitwerken om Justitie volledig te digitaliseren.
Vincent Van Quickenborne, vice-eersteminister en minister van Justitie: "Slachtoffers moeten in alle rust en op hun eigen tempo hun dossiers kunnen inkijken. Voor velen is dit namelijk een emotioneel zware en mogelijk traumatische gebeurtenis.
Justitie erkent dat dit veel beter kan en moet. JustConsult biedt die oplossing. Het is goed dat er, ook in de zomervakantie, volop gewerkt wordt om dat verder uit te breiden naar meer dossiers. Het werk dat deze jobstudenten in deze warme zomermaanden realiseren, zal voor heel wat slachtoffers een wereld van verschil betekenen."