Vlaanderen is een dichtbevolkte regio met een lange industriële traditie - en een acuut gebrek aan grondstoffen. Een strenge milieuwetgeving, gediversifieerde afvalverwerking en een geïntegreerde aanpak: het leidde tot een kringloopeconomie waarin afval uit industrie en huishoudens tot een minimum wordt beperkt en energie en materialen maximaal worden teruggewonnen.
Dankzij sterke, geïntegreerde oplossingen heeft de Antwerpse regio een stevige voorsprong opgebouwd in afvalbeheer. Aan tafel zitten Kristel Moeyaert van Isvag (55 medewerkers), de Antwerpse intergemeentelijke samenwerking voor huishoudelijk afvalverwerking en Paul De Bruyker van Indaver (1700 medewerkers) dat Total Waste Management oplossingen voor de industrie aanbiedt. Waar ligt de link? “Huishoudelijk afval neemt af, maar de bevolking neemt toe. De uitdaging blijft dus”, zegt Kristel Moeyaert . “In onze installatie in het Antwerpse district Wilrijk volstaat de capaciteit niet. 40.000 ton per jaar verwerken we via Indaver. Ook voor asbehandeling en de extractie van ferro’s en non-ferro’s werken we samen.”
Maar op die manier wordt een deel van het huishoudelijk stadsafval uitbesteed aan een verwerker van gevaarlijk industrieel afval? “Nuance, het surplus van Isvag gaat naar de nieuwe Indaver-installatie voor bedrijfs- en huishoudelijk afval en slibzuivering - in lijn met de nieuwste EU-richtlijnen”, zegt Paul De Bruyker . “Onze core business blijft inderdaad geïntegreerde chemische verwerking, afvalrecuperatie en energiewinning, zo’n 500.000 ton per jaar. Indaver heeft in Europa een marktaandeel van 20 procent in gevaarlijk afvalverwerking. De evolutie is onomkeerbaar: van storten over ontgiften naar recuperatie en energie(terug)winning. Door mineralen en metalen te recupereren, doen we in Vlaanderen aan broodnodige city mining. Via ons warmtenet ECLUSE sturen we hogedrukstoom naar chemiebedrijven. Kwaliteit staat steeds voorop. Veilig producten terug in de keten brengen, kan alleen met de juiste technologie en een sterk geïntegreerde partnerketen. In Antwerpen komt minder dan 1 procent nog terecht op de stortplaats. Zo benader je een zero waste maatschappij.”
Wat kan er nog meer om de kringloopeconomie te versterken? Wat zijn de ambities? “Isvag maakt ook werk van een warmtenet”, zegt Kristel Moeyaert . “Op termijn willen we elektriciteit en warmte leveren aan de duurzame en groene stadsbuurt Nieuw Zuid. We blijven nabij de woonwijken, naar het Scandinavische voorbeeld. Decentrale, kleine energiehubs die naar elkaar toewerken en clusteren om samen grotere warmtenetwerken te vormen. Waste to energy kan je combineren met waterzuivering of elektriciteitsproductie. Je kan een waterstoftankstation plaatsen langs een invalsweg. Zo creëer je lokale participatie. En daar slagen we ook in, anders hadden we in Vlaanderen nooit zo ‘n efficiënt huisvuilsorteersysteem ontwikkeld. Minder emissie (NOx) en meer energetische performantie van de installaties staat nu op de lijst.”. Paul De Bruyker vult aan: “Zo kan je ook clusteren met energiecapaciteit op bedrijfssites en dan inspelen op de energievraag. Ons warmwaternet zijn we overal aan het uitbreiden. In Hamburg hebben we al 64 km, dat willen we in Antwerpen ook realiseren, als stad met grote klimaatdoelstellingen. ECLUSE spaart 100,000 ton CO² per jaar uit.”
Innovatie en waardecreatie vereisen een goed businessmodel en sterke synergieën. Daarin zijn Vlaanderen en Antwerpen een voorbeeld. “Je sluit de keten door complementair te werken”, zegt Paul De Bruyker . “Daar is infrastructuur voor nodig, nutsvoorzieningen. Je hebt trekkers nodig die erin geloven en ook politieke wil op het vlak van milieu, economie en technologie. In duurzaamheid en waardecreatie spelen afvalverwerkers een grote rol omdat we als enabler in het midden van de keten zitten. Daarom is vooral ons beleid exporteerbaar. Ons systeem van hergebruik, separation at source via selectief inzamelen is jarenlang gerijpt. Ook al lijkt dat arbeidsintensief, het doet de operationele kost van afvalverwerking gevoelig dalen. Je kan ook innoveren met privépartners. Restwarmte of CO² levert we aan Proviron, een chemicaliënproducent die op een Indaver-stortplaats algen produceert, een toekomstgerichte energiebron en chemiegrondstof. Zulke samenwerkingsverbanden kunnen we in heel Europa op onze sites opstarten.”
Deze Antwerpse projecten rond waste management komen ook aan bod tijdens het . Van 3 tot en met 7 september trekt een delegatie onder leiding van schepen Bastiaens naar een van de meest technologisch ontwikklende landen ter wereld. De delegatie bezoekt er de steden Haifa en Tel Aviv, waar ze zich over de thema's digitale innovatie en cleantech buigen.