In opdracht van de stad Antwerpen heeft VITO een stedelijke hittekaart en een analyse van het stedelijk hitte-eilandeffect opgemaakt. Daaruit blijkt dat het in de stad in de zomer enkele graden warmer is dan daarbuiten.
Een stedelijk hitte-eiland (SHE) of Urban Heat Island (UHI) ontstaat wanneer er een temperatuurverschil optreedt tussen de stad en het omliggende platteland. Dit temperatuurverschil is vooral een gevolg van de bebouwde en verharde omgeving in een stad.
De gebouwen in de stad slaan de warmte overdag op en geven ze ’s nachts vertraagd weer af aan de lucht. In een stad is er bovendien minder verdamping omdat er, vergeleken met het platteland, minder groen is en de bodem meer afgedicht is.
U voelt het stedelijk hitte-eilandeffect ’s nachts het sterkst en dan vooral tijdens de zomermaanden. De hogere temperaturen in de stad kunnen dan leiden tot een gevoel van onbehagen of ‘hittestress’. Tijdens hittegolven kan dit onder meer leiden tot verhoogde gezondheidsproblemen en zelfs meer overlijdens.
De hittestudie en een aantal hittekaarten moeten het mogelijk maken het effect van het hitte-eiland op Antwerpen in te schatten. Zo kan het beleid doelgericht maatregelen nemen om de leefbaarheid in de stad te verbeteren.
In 2013 liet de stad een hittestudie maken van haar grondgebied. De kaarten met nachttemperaturen en de bijhorende prognose voor 2030 zijn raadpleegbaar.
Uit de hittekaart van het nachtelijk SHE-effect is af te lezen dat de luchttemperatuur in de binnenstad gemiddeld een kleine 4°C hoger ligt dan in niet stedelijk gebied. Op warme dagen kan het verschil oplopen tot 8 à 9°C. Het blijkt ook dat vergeleken met de randgemeenten er in de stad per zomer gemiddeld zestien nachten meer zijn waarbij de temperatuur niet onder de 18°C zakt.
Uit de studie blijkt dat het SHE en de samengaande hittestress voornamelijk afhangt van de aanwezigheid van groen en water (fotosynthese en verdamping). Ook de verdichtingsgraad, de natuurlijke ventilatie door wind en schaduw en de open ruimte speelt een rol.
De stadsontwerpers gebruiken de hittekaart in de planningsprocessen en bij het opstellen van het stedelijk en de lokale groenplannen. In de bouwcode staan al verplichtingen zoals groendaken en het vergroenen van parkeerplaatsen en tuinen. Daarnaast zal er op de temperatuurmetingen en resultaten van de studie beroep worden gedaan om u sneller en accurater te informeren over acute situaties en maatregelen die u kunt nemen bij extreme hitte in de stad.
De stad Antwerpen participeert ten slotte in twee grootschalige Europese onderzoeksprojecten, Naclim FP7 en Ramses-cities FP7, samen met steden als Berlijn, London, Rio de Janeiro, Bilbao en New York die onder meer het SHE onderzoeken.