Het Keizersbastion is het eerste stukje van de Spaanse omwalling dat terug aan het licht kwam. Tijdens de heraanleg van de Zuiderleien verscheen dit bolwerk in 2003 ter hoogte van de middenberm van de Leien.
U kan een deel van het Keizersbastion en de poort vandaag nog steeds gratis bezichtigen in de parking van de Nationale Bank.
Tijdens de uitgraving voor de heraanleg van de Frankrijklei werd de volledige plattegrond van dit bastion onderzocht. Daarnaast kwam bij uitgraving voor de nieuwe parkeergarage ook de gemetselde constructie aan de buitenzijde van de stadsgracht (buitengrachtmuur) aan het licht. In totaal werd minstens 100 meter van deze buitengrachtmuur aangetroffen in de parking en tunnels.
Omwille van de grote erfgoedwaarde werd beslist om dit bastion te redden, door het te verplaatsen.
Het Keizersbastion is één van de negen bastions van de Spaanse Omwalling. Deze versterking werd in de zestiende eeuw gebouwd door Keizer Karel om de opstandelingen uit de noordelijke provincies tegen te houden en de stad en haar inwoners te beschermen.
Het Keizersbastion beveiligde de nabijgelegen Keizerspoort. Naast de militaire toegang ter hoogte van de Kipdorppoort, vormde de Keizerspoort de ceremoniële toegang tot de stad in de 16de eeuw. De archeologische resten van deze toegang werden tijdens de uitgravingen aan de Leopoldplaats ontdekt. De monumentale poort was uitgewerkt in Noord-Italiaanse Renaissancestijl. Bovenaan de poort was er een fries met het wapenschild en de lijfspreuk ‘Plus Oultre’ van Keizer Karel. Oorspronkelijk werd deze poort Sint-Jorispoort genoemd, maar nadat Keizer Karel de poort in 1545 plechtig had ingereden werd de naam veranderd in Keizerspoort. Het lager gelegen gedeelte van de poortfaçade, dat boven de gracht zichtbaar was, is heropgebouwd in de publieksruimte in de parking Nationale Bank.
Naast de overblijfselen van de stadsversterking leverde de opgraving ook heel wat vondsten op uit de stadsgracht. Hoewel deze gracht rond het bastion grotendeels gereinigd moesten worden voor de afbraak in de 19de eeuw, bevatten de restanten van deze zwarte grachtlaag toch nog heel wat archeologische vondsten. Daarbij ging het onder meer om glas- en vaatwerk, dierlijk botmateriaal, metalen nagels, lederen schoenzolen, munitie (kogels, mortiergranaten) en heel wat pijpekopjes en -steeltjes, die verwezen naar de soldaten die de stad verdedigden.
Bij de aanleg van de parking werden diep onder de grond in een geologische afzetting ook resten teruggevonden van dieren die gedurende de Laatste IJstijd in de Vlaamse Vallei hebben geleefd, zoals de wolharige mammoet (Mammuthus primigenius), de wolharige neushoorn (Coelodonta antiquitatis) en het wilde paard.
Na de opgravingen werd besloten om het Keizersbastion te behouden. De stad Antwerpen kreeg de steun van de Vlaamse Overheid, het Europese IVA-programma ‘Forten en Linies in Grensbreed Perspectief’ en parkinguitbater INDIGO om het Keizersbastion op parking -3 permanent zichtbaar te maken. Hiervoor moest het bouwwerk weliswaar verplaatst worden naar een nieuw te bouwen ruimte in de parking onder de nieuwe tunnels.
In de zomer van 2003 startte het verplaatsingsproject. Eerst werd het bastion geïnjecteerd. Daarna werd het met diamantkoord in 200 blokken van elk 3 ton gezaagd. Elke blok werd genummerd en voorzien van een inwendig skelet bestaande uit vezelstaven. Vervolgens werden alle blokken getild en vervoerd naar de werfzone aan het Stadspark. Daar werden ze ingepakt in wit plastic, waar ze gedurende drie jaar als ‘de ijsblokjes’ bekend stonden. Met die blokken werd later in 2006, toen de ondergrondse parking en het tunnelknooppunt aangelegd waren, een deel van het bastion terug opgebouwd.
De exacte locatie van het Keizersbastion in de parkeergarage aan de Nationale Bank, is de hoek van de Frankrijklei en de Maria-Henriëttalei. U kan het bastion bereiken via het houten toegangsgebouwtje van de ondergrondse parkeergarage ‘Nationale Bank’ niveau -3.
In de ondergrondse parkeergarage aan de Nationale Bank wordt het verhaal van de zestiende-eeuwse Spaanse omwalling verteld aan de hand van concrete restanten, die u gratis kan bewonderen.
De archeologische zone in de parking aan de Nationale Bank bestaat uit twee delen:
Wenst u een rondleiding? Dat kan, met de gidsen van .
Fase 1 werd gerealiseerd met de steun van het ’ en parkinguitbater ‘Vinci-Park’, nu .