AG VESPA, het autonoom gemeentebedrijf voor vastgoedbeheer en stadsprojecten Antwerpen, werkt al 15 jaar het stedelijk grond- en pandenbeleid uit. Daarmee worden leegstaande en verkrotte panden aangepakt met opmerkelijke woonarchitectuur. Zo is de stad al meer dan 300 nieuwe wooneenheden rijker. Daarnaast bouwt de stad samen met AG VESPA aan een aanbod innovatieve woonvormen. Zo wil de stad inspelen op de snelle bevolkingsgroei, de verzilvering, de veranderende gezinssamenstellingen en de nood aan betaalbare en kwalitatieve woningen. Met proefprojecten wil AG VESPA mensen warm maken voor alternatieve woonvormen en de private sector overtuigen van de mogelijkheden.
Als publieke ontwikkelaar speelt AG VESPA graag in op maatschappelijke uitdagingen van vandaag en morgen en wil het een proactieve, creatieve en stimulerende speler op de markt zijn. Met het programma grond- en pandenbeleid wil AG VESPA daarom 3 belangrijke uitdagingen op vlak van wonen en stadsvernieuwing aangaan: stedelijke opwaardering op kleine schaal, betaalbaarheid en woonwenselijkheid.
AG VESPA wil aantonen dat het mogelijk is om kwalitatief te bouwen en te wonen op minder evidente plekken en percelen in de stad. Vaak haakt de private sector daar af, omwille van de moeilijke randvoorwaarden of de kleine schaal. Verkrotte panden wegwerken en storende restpercelen invullen met kwaliteitsvolle architectuur betekent een duidelijke, zichtbare meerwaarde voor de buurt en een hefboom voor stedelijke vernieuwing. Zo geeft de stad niet alleen een ruimtelijke maar ook een socio-economische impuls aan bepaalde wijken.
Veel mensen hebben het moeilijk om een kwalitatieve woning te vinden binnen hun budget. Zowel het bouwen, kopen als huren wordt steeds duurder en de prijs-kwaliteitverhouding daalt. De vraag hoe nog betaalbaar gewoond kan worden, is dan ook de meest gestelde binnen het huidige woonbeleid. Zowel op typologisch, bouwtechnisch als vastgoedmatig vlak zijn er oplossingen:
Door op de 3 terreinen tegelijk in te zetten, kan een betaalbaar woonproduct worden afgeleverd. Aan de hand van concrete proefprojecten wordt de theorie omgezet in de praktijk en kan AG VESPA een voorbeeld stellen op de woningmarkt.
Door de vergrijzing en veranderende gezinssamenstellingen veranderen ook de behoeftes op de woningmarkt. Niet iedereen vindt makkelijk een plek op maat. Tegelijkertijd blijft het fenomeen van de stadsvlucht bestaan: gezinnen met jonge kinderen verhuizen uit de stad, op zoek naar rust en groen. Daarom zijn er niet enkel meer en nieuwe, maar ook andere woningen nodig. Hoe kunnen we een bredere waaier van leefstijlen en gezinssamenstellingen aanspreken? Hoe bouwen we een woonwenselijke woning in de stad? Hoe kunnen de voordelen van stedelijke omgeving gecombineerd worden met de behoefte aan rust en comfort?
Om tegemoet te komen aan die specifieke vragen, wil AG VESPA met proefprojecten de mogelijkheden onderzoeken van alternatieve woonvormen, woonvormen die afwijken van wat vandaag courant op de markt te vinden is. Bij veel alternatieve woonvormen is collectiviteit het sleutelwoord. Private ruimtes worden gecombineerd met gemeenschappelijke voorzieningen, die zorgen voor meer sociale interactie, een traditioneel buurtgevoel in een drukke stedelijke omgeving.
AG VESPA experimenteert vandaag met innovatieve woonvormen zoals collectief wonen, kangoeroewoningen en meegroeiwoningen.
Bij collectief wonen delen bewoners een aantal ruimten en/of voorzieningen. Zo heeft AG VESPA de projecten Cockerillhof in Hoboken en Passiflora in Borgerhout gerealiseerd. Het eerste project omvat de renovatie van de directeurswoning van de verdwenen scheepswerf Cockerill Yards tot 2 appartementen en de nieuwbouw van 3 passiefwoningen. De 5 woningen beschikken samen over een polyvalente ruimte en een grote collectieve tuin. Het tweede project omvat een pakhuis dat ingevuld werd met 10 loften en de nieuwbouw van 6 passiefwoningen. Alle woningen delen een binnenplaats als kloppend hart van het woonproject, een polyvalente ruimte met kitchenette en aansluitend terras en een tuin. Daarnaast is AG VESPA bezig met de herbestemming van de historisch waardevolle site Runcvoorthof in Merksem tot een gediversifieerd woonproject, eveneens met collectieve binnen- en buitenruimtes.
De gemeenschappelijke binnenplaats van Passiflora in Borgerhout © AG VESPA - Bart Gosselin
Een kangoeroewoning is een woonvorm waarbij binnen een grotere woning een kleinere wooneenheid gecreëerd wordt zodat personen kunnen inwonen. Aan de Sint-Bernardsesteenweg 471 in Hoboken realiseerde AG VESPA zo’n kangoeroewoning. Op het gelijkvloers bevindt zich de kleinere wooneenheid. Die vormt één geheel met de hoofdwoning. De kleinere wooneenheid is ook rolstoeltoegankelijk. Daardoor is de woning niet enkel geschikt als kangoeroewoning maar ook als zorgwoning. Er kunnen twee oudere of hulpbehoevende personen inwonen.
De kangoeroewoning aan de Sint-Bernardsesteenweg 471 © AG VESPA - Bart Gosselin
Een meegroeiwoning is een woning die bedacht is als een basisstructuur die kan uitgebreid worden. De woning is een compact starterspakket dat perfect bewoonbaar is, maar kan meegroeien met het budget en de veranderende wensen en behoeften van de bewoner. Zo zet AG VESPA in op zowel betaalbaarheid (basisbudget) als op woonwenselijkheid (aanpasbaarheid). Er wordt gemikt op starters, die aangemoedigd worden om gedurende langere tijd in de stad te blijven wonen. Zo moet de bescheiden starterswoning op termijn kunnen uitgroeien tot een kwalitatief afgewerkte gezinswoning. In Antwerpen-Noord zijn twee meegroeiwoningen in uitvoering.
Toekomstbeeld van de meegroeiwoning aan de Lange Kongostraat 13 © Radar architecten
AG VESPA, het autonoom gemeentebedrijf voor vastgoedbeheer en stadsprojecten Antwerpen, doet onderzoek naar innovatieve woonvormen en voert proefprojecten uit in opdracht van de stad Antwerpen.