Het kapitaal van de polderdorpen Berendrecht en Zandvliet wordt gevormd door het historisch karakter en het landschap. De polderhuizen, dorpswoningen en hoeves zijn verbonden met de geschiedenis van dit landschap en moeten zo goed mogelijk bewaard worden, daarom werd er een structuurschets opgemaakt.

Waarom dit project?

Het bestuursakkoord van het district Berendrecht-Zandvliet-Lillo bepaalt dat het karakter van de dorpen moet bewaard worden.  De levenskwaliteit in dit district komt onder meer voort uit het kleinschalig, authentieke en landelijke karakter. Er moet een betere bescherming komen van de dorpskernen en waardevolle gebouwen. Er zijn hier immers nog heel wat types hoeves, herenhuizen en polderhuisjes.

De inventarisatie van het waardevol bouwkundig erfgoed in het district Berendrecht - Zandvliet werd als prioritair naar voor geschoven.  De druk van nieuwbouw en het verkavelen van percelen is hier immers groot.

Wat gebeurt er?

Inventarisatie

In 2015 werkten de stad Antwerpen en het district Berendrecht-Zandvliet-Lillo een nieuwe structuurschets uit, waarbij aandacht uitging naar het bouwkundig erfgoed. De stad en het district voerden een inventarisatie van het bouwkundig erfgoed uit in Berendrecht en Zandvliet. De inventaris van het bouwkundig erfgoed is een instrument om het karakter en de eigenheid van Berendrecht en Zandvliet te helpen bewaren.

Begin jaren 1990 werden de twee dorpen al geïnventariseerd. De lijst van toen, waarop 103 panden stonden, was aan een grondige update toe. Een deel van het erfgoed verdween ondertussen. Een zestigtal panden dat toen onder de radar bleef, kreeg nu een plaats in de inventaris van het bouwkundig erfgoed. Bovendien zijn de selectiecriteria en de onderzoeksmogelijkheden voor waardevol onroerend erfgoed sindsdien in belangrijke mate veranderd.

Liefst 157 relicten werden opgenomen in de erfgoedinventaris van Vlaanderen. Het gaat niet alleen om kerken en kastelen, maar ook om dorpswoningen, polderhuizen, hoeves… stuk voor stuk gebouwen met een bijzonder verhaal. Ook bunkers, grenspalen, pompen, kapelletjes, grafmonumenten, … werden in kaart gebracht.

Alle geïnventariseerde relicten in Berendrecht en Zandvliet vindt u met bijhorende bouwstijl terug op de website .

Meer info

Vijf typerende bouwstijlen

De polderarchitectuur in Berendrecht en Zandvliet wordt getypeerd door vijf duidelijk aanwezige bouwstijlen:

1. Het woonstalhuis: Een woonstalhuis is een alleenstaande woning met aansluitend (dikwijls onder één dak) een stal. Het huis bestaat uit één bouwlaag en heeft vaak een pannen zadeldak.
2. Het polderhuis: De naam zegt het zelf: een klein huisje in de polder, eveneens met één bouwlaag en een pannen zadeldak. De deur is in het midden en de tegelpanelen zijn vaak met motief.
3. De modernistische woning: Aan het begin van de 20ste eeuw ontwikkelde zich een architectuurstroming die brak met alle tradities. Deze woning heeft geen ornamenten, twee bouwlagen en  een rechtlijnige vormgeving.
4. De hoeve: Een hoeve is een geheel van meerdere gebouwen (woonhuis, stal, schuur, bakhuis, wagenhuis, ...) met één bouwlaag en heeft een uitgesproken agrarische functie.
5. Het burgerhuis: Varianten van het typische burgerhuis zijn de dorpswoning en de villa. Ze hebben een kwalitatief en verzorgd schrijnwerk, zijn opgebouwd uit baksteen en hebben twee bouwlagen.

Wie werkt eraan mee?

In april 2014 werden de studiebureaus Boom, aaa en 1010 architects & urbanists aangesteld voor de opmaak van een structuurschets voor het district Berendrecht en Zandvliet.

Deze herinventarisatie werd mogelijk gemaakt in samenwerking met het agentschap Onroerend erfgoed. GUMA nv werd aangesteld voor het uitvoeren van onderzoek, het maken van foto’s en de teksten voor de publicatie in de inventaris van het bouwkundig erfgoed.