https://www.antwerpenmorgen.be/projecten/publicaties-archeologie
May 11, 2018, 4:34 p.m. Gewicht: 0 Status: valid

Archeologisch onderzoek: publicaties

Archeologisch onderzoek wordt goed gedocumenteerd.

De dienst archeologie van de stad Antwerpen voert jaarlijkse verschillende archeologische opgravingen uit.

Waarom dit project?

Op basis van sporen en vondsten brengt de stedelijke afdeling archeologie de geschiedenis van Antwerpen in kaart. Op die manier is archeologie betrokken bij het ruimtelijk beleid van de stad en draagt zij bij tot de stedelijke leefkwaliteit.

Wat gebeurt er?

De opgravingen worden gebundeld in officiële onderzoeksrapporten, publicaties en folders. Op deze pagina's kan u de publicaties bestellen en/of downloaden.

1. Stedelijk Informatiecentrum Archeologie en Monumentenzorg - SIAM

Vanaf 2006 worden de resultaten van de onderzoeken onder de naam ‘Rapporten van het Stedelijk Informatiecentrum Archeologie en Monumentenzorg’, kortweg SIAM, uitgebracht. Het gaat zowel over opgravingen als over uitgewerkte materiaalstudie. De SIAM-rapporten behandelen telkens één onderwerp per uitgave, met uitzondering van de jaaroverzichten waarin de opgravingsresultaten van twee jaar gebundeld zijn. Deze rapporten kan u downloaden bij “documenten”.

2. Folders en brochures

In het kader van bezoeksmomenten of grootschalige opgravingen, geeft de dienst archeologie folders uit met het verhaal van het project. Deze folders zijn mooie uitgaven, rijkelijk voorzien van beeldmateriaal. U kan de brochure gratis opvragen via . Sommige kan u bij “documenten” downloaden. Meer informatie vind u verder hieronder.

3. BRABOM

Tussen 1996 tot 2005 bracht de Stedelijke Dienst Archeologie en Monumentenzorg de reeks BRABOM uit. BRABOM staat voor ‘Berichten en Rapporten over het Antwerps BodemOnderzoek en Monumenten’. In totaal verschenen zes edities, telkens met een gevarieerd aanbod aan studies, rapporten en andere bijdragen over het archeologisch en monumentaal erfgoed van de stad. Alle artikels zijn in het Nederlands met een Engelse of Franse samenvatting. De BRABOM-boeken zijn nog steeds te koop. De inhoud, prijs en bestelwijze vind u hieronder. U kan ze aanvragen door een mail te sturen naar .

Meer info

1. SIAM - zie "documenten"

2. Folders en brochures

In het kader van bezoeksmomenten of grootschalige opgravingen, geeft de dienst archeologie folders uit met het verhaal van het project. Deze folders zijn mooie uitgaven, rijkelijk voorzien van beeldmateriaal. U kan de brochures gratis opvragen via . Sommige kan u bij “documenten” downloaden.

De laatste reis

De publicatie 'De laatste reis' geeft een beknopt overzicht van meer dan tweeduizend jaar begraven in het Antwerpse.

Aan de hand van archeologische gegevens uit verschillende opgravingssites op het grondgebied van de stad Antwerpen wordt het begrafenisritueel in de kijker geplaatst. Niet alleen de doden, maar ook de houding van de levenden tegenover de dood komt daarbij aan bod.

De brochure telt zes geïllustreerde pagina's. U vindt een scan bij "Documenten"

Erfgoed in gevaar

Naar aanleiding van Erfgoeddag 2005 organiseerde de dienst archeologie een tentoonstelling over de conservatie en restauratie van archaeologica onder de titel 'Erfgoed in gevaar'. Daar hoorde ook een infobrochure bij.

In de brochure worden enkele problemen geschetst die voorkomen bij het bewaren van opgegraven objecten in glas, keramiek, metaal, leer en textiel. U vindt een scan bij "Documenten".

Het verhaal van de Antwerpse Burcht

Sinds 2010 geniet de Antwerpse burchtzone bescherming als archeologisch monument. In deze publicatie ontdekt u de zone 'door de ogen van archeologen'.

De burcht en burchtzone is een ware schatkamer voor archeologen door haar cultuurhistorische rijkdom. Opgravingen in de burchtzone brachten zelfs sporen en vondsten aan het licht die nog ouder zijn dan de burcht zelf. Ontdek de zone 'door de ogen van archeologen' dankzij de drieluik 'Het verhaal van de Antwerpse burcht'.

De publicatie telt zes geïllustreerde pagina's. U vindt de drieluik bij “documenten”. Een gedrukte versie kan u opvragen via .

Onder de Leien

De herinrichting van het zuidelijke deel van de Antwerpse leien vormde voor de stedelijke dienst archeologie het moment bij uitstek om op zoek te gaan naar restanten van de zestiende-eeuwse stadsomwalling.

Het archeologisch onderzoek resulteerde in een verhelderende kijk op de verschillende onderdelen van de zestiende-eeuwse stadsomwalling. De belangrijkste gegevens werden samengebracht in een infofolder.

De publicatie telt zes geïllustreerde pagina's. U vindt een scan bij "Documenten"

Over naar familie

In deze publicatie worden kort de 'partnerwetenschappen' van de archeologie toegelicht. Archeologen doen immers dikwijls een beroep op wetenschappers uit andere disciplines.

Archeologen doen meer en meer een beroep op wetenschappers uit andere disciplines, zoals de bouwkunde, chemie, sociologie, enzovoort. De drieluik 'Over naar familie' belicht de belangrijkste partners voor interdisciplinair onderzoek naar het verleden.

De publicatie telt zes geïllustreerde pagina's. U vindt een scan bij "Documenten".

Spaanse omwalling in zicht

De drieluik 'Spaanse omwalling in zicht' biedt een kennismaking met de Antwerpse stadsversterking uit de Gouden Eeuw.

In de zestiende eeuw was Antwerpen de grootste stad van de Nederlanden. Het was een welvarende handelsstad waarin veel buitenlandse kooplieden zich thuis voelden en handel dreven met de Antwerpenaren.

De stad werd echter bedreigd door opstandige provincies uit het noorden. Daarom liet Keizer Karel tussen 1542 en 1553 een nieuwe stadsomwalling bouwen.

Het resultaat was een majestueuze versterking met negen bastions (vijfhoekige uitsprongen), acht fronten (rechte stukken muur), vijf renaissancepoorten met bruggen over de gracht en een buitengrachtmuur.

Ontdek de Spaanse omwalling in de drieluik 'Spaanse omwalling in zicht'. U vindt de publicatie bij “documenten”. Een gedrukte versie kan u opvragen via .

'Archeologie in Antwerpen' informeert over het archeologische erfgoed van de stad Antwerpen en over het onderzoek en het beheer van dit patrimonium.De voorraad boekjes is helaas uitgeput, maar de publicatie kan geraadpleegd worden bij de stedelijke dienst archeologie. Een afspraak maken kan op tel. 03 338 23 23. De publicatie telt 48 pagina's en is geïllustreerd.

'Archeologie in Antwerpen, een chronologische bibliografie' In 2004 publiceerde de dienst archeologie nar aanleiding van 'Antwerpen Wereldboekenstad 2004' een overzicht van alle publicaties die de voorbije dertig jaar verschenen.Het gaat om een chronologisch overzicht van publicaties over / naar aanleiding van al het onderzoek van de stedelijke afdeling archeologie. De publicatie telt 51 pagina's en kan gratis opgevraagd worden via .

'In goeie aarde' In 2005 werd een archeologische overzichtstentoonstelling samengesteld naar aanleiding van 850 jaar Ekeren. De publicatie 'In goeie aarde' beschrijft de belangrijkste mijlpalen. Uit archeologisch onderzoek blijkt dat het grondgebied van het huidige district Ekeren al in de steentijd bewoond was. Ook uit de metaaltijden, de Gallo-Romeinse periode en de middeleeuwen kwamen sporen aan het licht. De publicatie telt veertig geïllustreerde pagina's. U kan de brochure opvragen via de dienst archeologie. De kostprijs van de publicatie bedraagt 6 euro + 1 euro verpakkings- en verzendingskosten.

'Majolica en glas' Naar aanleiding van het colloquium over 'Majolica en glas' publiceerde stad Antwerpen een lijvige brochure met een samenvatting van alle lezingen, posters en meer. In de zestiende eeuw speelde Antwerpen een cruciale rol bij de verspreiding van nieuwe technologieën, zowel in de Nederlanden als ver daarbuiten. Dat was bijvoorbeeld ook het geval met de technologie voor de fabricatie van luxueus tafelgoed in majolica of glas. De dienst archeologie van stad Antwerpen organiseerde hier een internationaal colloquium over en publiceerde het boek 'Majolica en glas'. De artikels werden ook in het Engels en het Frans vertaald. De publicatie bevat 494 geïllustreerde pagina's en kost 49,50 euro + 5,00 euro verpakkings- en verzendingskosten. ISBN 90-802915-6-0. U kan het boek bestellen via de dienst archeologie. Majolica is geschilderde keramiek op basis van gebrande rode of witte klei.

'Voorwerpen vertellen verhalen ’ Hier komen wetenschap en fictie elkaar tegen om archeologische voorwerpen nieuw leven in te blazen. De brochure vertelt het verhaal van twaalf voorwerpen met een zeer verscheiden achtergrond. Het verhaal is telkens gebaseerd op de archeologische context waarin het object aangetroffen werd. 'Droge' wetenschappelijke gegevens worden vertaald naar een levendige beschrijving binnen een concrete omgeving, zodat deze voor iedereen aantrekkelijk en verstaanbaar zijn. De publicatie bestaat uit 31 geïllustreerde pagina's en draagt het ISBN-nummer 90-802915-5-2. U kan de brochure bestellen bij de dienst archeologie voor 4,90 euro + 1,00 euro verpakkings- en verzendingskosten.

3. BRABOM

Alle artikels zijn in het Nederlands met een Engelse of Franse samenvatting. De BRABOM-boeken zijn nog steeds te koop. U kan ze aanvragen door een mail te sturen naar archeologie@stad.antwerpen.be.

BRABOM 1

Inhoud

  • Uit zand en as ? Een uitzonderlijke glasvondst uit de Zwartzustersstraat
  • (J. Veeckman)
  • Het Groot Sarazijnshoofd, Hoogstraat 31, tijdens het Ancien Régime: historische gegevens
  • (I. Derycke)
  • Een waterput in het Groot Sarazijnshoofd in de Antwerpse Hoogstraat
  • (J. Veeckman, S. Scheers, A. Ervynck, W. Van Neer)
  • Afval? In de gracht! Archeologisch onderzoek in de Drie Hespenstraat
  • (L. Lettany)
  • Wijzigend straatbeeld en veranderende monumenten- en landschapszorg
  • (R. van Leemputten)
  • Antwerpse zalfpotten in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis te Brussel
  • (C. Dumortier)

Technische kenmerken

  • Formaat: A4, 126 p., ill., ISBN 90/802915/1/X
  • Prijs: 11,00 euro + 2,50 euro verzendings- en verpakkingskosten

BRABOM 2

Inhoud

  • Voorwerpen in been en gewei uit pre-stedelijk volmiddeleeuws Antwerpen (opgravingen Van de Walle 1952-1961) (A. Ervynck)
  • De Coninck van Spaignien, alias Pellicaen. Archeologisch, bouwhistorisch en historisch onderzoek van een verdwenen pand in de Oude Beurs (I. Derycke, G. Troupin, J. Veeckman)
  • De kleurige afwerking van het renaissance-interieur in Antwerpen (16de eeuw). Enkele beschouwingen bij recente en minder recente vondsten (M. Buyle)
  • Samenstelling van 15de- tot 17de-eeuwse glazen voorwerpen opgegraven in Antwerpen (I. De Raedt, K. Janssens, J. Veeckman, F. Adams)
  • Een belangrijke aanwinst voor het museum Vleeshuis: vijf Antwerpse majolicategels uit de vroege 16de eeuw (T. Oost) Naar een integrale welstandszorg? (J. Rombouts)
  • Ekeren in de oudheid. Een evaluatie van het archeologisch onderzoek (G. Cuyt)
  • De rijkdom van grijs. Het middeleeuws reducerend gebakken aardewerk uit enkele Antwerpse sites (D. Tys)

Technische kenmerken

  • Formaa:t A4, 199 p., ill., ISBN 90/802915/2/8
  • Prijs: 13,50 euro + 2,50 euro verpakkings- en verzendingskosten

BRABOM 3

Inhoud

  • Schitterende scherven. Het glas uit een afvalput op de Antwerpse Eiermarkt (H. Henkes; J. Veeckman)
  • Straatkelders te Antwerpen: hinderpaal of belangrijk bouwhistorisch patrimonium (I. Derycke, G. Troupin)
  • De twaalfmaandencyclus over het landleven van Pieter Bruegel als interieurdecoratie voor het huis van playsantie 'ter Beken' te Antwerpen (R. Tijs)
  • De voorwerpen in majolica uit een afvalput in het Steen te Antwerpen (J. Veeckman, C. Dumortier)
  • Munten uit de modder. Een staalkaart van 24 eeuwen monetaire geschiedenis uit de Schelde nabij Antwerpen (G. De Wilde, K. Verlaeckt)
  • Hoe 'het Steenken' bijna een houten gevel kreeg (J. Van Damme)

Technische kenmerken

  • Formaa:t A4, 256 p., ill., ISBN 90/802915/3/6
  • Prijs: 14,50 euro + 2,50 euro verpakkings- en verzendingskosten

BRABOM 4

Inhoud

  • Geschiedenis van de Groote Schalien Loove, Koolkaai 15 (M. Hendrickx, I. Derycke)
  • De Groote Schalien Loove: een laatmiddeleeuws pand op de overgang van hout- naar steenbouw (P. Van der Wee, M. Hendrickx, J. Veeckman)
  • Dendrochronologie en de handel in hout (D. Houbrechts)
  • De inhoud van de afvalput van de Groote Schalien Loove: speuren naar de 17de-eeuwse bewoners (J. Veeckman, W. van Hoof, B. Cooremans, A. Ervynck, W. Van Neer)
  • De Groote Schalien Loove: bedenkingen bij de restauratie en nieuwbouw (H. Adriaensens, F. Mertens, J. Borgonjon)

Technische kenmerken

  • Formaat: A4, 197 p., ill., ISBN-nummer 90/802915/4/4
  • Prijs: 13,50 euro + 2,50 euro verpakkings- en verzendingskosten

BRABOM 5

Inhoud

  • Beelden en plaketten uit pijpaarde te Antwerpen (L. Geyskens)
  • De herdersgrot met fontein in de patio van het oorspronkelijke huis van Rubens te Antwerpen (R. Tijs)
  • Het Mercator-Orteliushuis te Antwerpen (I. Derycke, G. Troupin, J. Veeckman)
  • De Sint-Jobskapel in de Antwerpse Sint-Jakobskerk (G. Spiessens)
  • Reconstructie van een anoniem beeldmotet uit de Sint-Jakobskerk te Antwerpen (E. Schreurs)

Technische kenmerken

  • Formaat: A4, 272 p., ill., ISBN 90/802915/7/9
  • Prijs: 16,00 euro + 2,50 euro verpakkings- en verzendingskosten

BRABOM 6

Inhoud

  • De inventaris voorbij: de archeologische advieskaart als beheersinstrument voor het archeologisch erfgoed (Johan Veeckman, Tim Vanderbeken)
  • Gratiekapel of gratiekapellen? (Eline Daelman, Georges Troupin, Vicky Van der Meynsbrugge)
  • Franciscus Harts en Franciscus Xaverius De Blanger, pastoors van Terzieken (Sandra Y. Comis, Katelijne Geerts, Johan Veeckman, Marit Vandenbruaene, Eddy De Valck)
  • Een glasensemble opgegraven in het Steen te Antwerpen: typologische en chronologische studie (Danielle Caluwé)
  • Kroniek

Technische kenmerken

  • Formaat: A4, 240 p., ill., ISBN 90/802915/8/7
  • Prijs: 16 euro + 2,50 euro verzendings- en verpakkingskosten