De stad Antwerpen beschikt over een omvangrijke en gevarieerde collectie maritiem erfgoed. Ze wil dat erfgoed aan het grote publiek presenteren op de Droogdokkensite in het noorden van Antwerpen, en plant daarom een nieuw Maritiem Museum.
De Droogdokkensite, met haar 9 beschermde droogdokken, is een afgesloten gebied op het Droogdokkeneiland. De site werd in gebruik genomen door het Algemeen Werkhuis Noord (kortweg AWN), een afdeling binnen het Havenbedrijf die instaat voor het onderhoud, de renovatie en herstellingen van sleepboten, baggertuigen, vlotkranen, … Begin 2018 is AWN echter meer noordelijk de haven in verhuisd, en is de hele Droogdokkensite door het Havenbedrijf overgedragen aan de stad Antwerpen. Het is de ambitie om de site na het vertrek van AWN te ontwikkelen tot een bijzonder nieuw stadsdeel: een plek waar waardevol maritiem en industrieel erfgoed wordt tentoongesteld, maar waar ook, net als in het verleden, mensen werken, ondernemen en beleven.
Het nieuwe Maritiem Museum zal binnen die bijzondere site functioneren als uitvalsbasis voor bezoekers en als coördinatiecentrum voor de verschillende activiteiten en werkzaamheden van de uiteenlopende gebruikers.
Een van de AWN-gebouwen op de Droogdokkensite © AG VESPA - Bart Gosselin
Het nieuwe museumgebouw zal worden opgericht op de Droogdokkensite tussen de droogdokken 1 en 4, op de plaats van de vroegere kantoren en werkplaatsen van AWN. Er wordt uitgegaan van een combinatie van renovatie, restauratie en nieuwbouw, waarbij respect voor het bijzondere karakter van de unieke industriële site centraal staat.
In het nieuwe museum zal een selectie tentoongesteld worden uit de omvangrijke maritieme collectie die de stad ter beschikking heeft, waaronder de maritieme ‘buitencollectie’, de schepen die momenteel opgesteld zijn in het Maritiem Park aan de Scheldekaaien. Ook de Doelse Kogge die in 2000 werd gevonden bij de graafwerken voor het Deurganckdok zal er een plaats krijgen. Die Kogge is een archeologisch topstuk.
Het nieuwe museum huisvest naast tentoonstellingsruimtes en kantoorruimtes ook ateliers: varend erfgoed vraagt om permanent en intensief onderhoud, waarvoor de nodige werkplaatsen moeten worden voorzien.
Een van de droogdokken © AG VESPA - Bart Gosselin
AG VESPA coördineert het ontwerp en de bouw van het Maritiem Museum.
Het Maritiem Museum wordt ingevuld vanuit het MAS voor wat betreft museumconcept, programmatie en publiekswerking en beheer van de collectie maritiem erfgoed. De programmatie op de site start geleidelijk vanaf de overdracht van de site, nog voor het nieuwe museumgebouw is gerealiseerd.
Het Maritiem Museum wordt een breed museum met een divers cultureel, maritiem en sociaal-economisch programma. Voor onderhoud en herstelling van houten en metalen vaartuigen uit de eigen collectie sluit het museum structurele partnerschappen, bijvoorbeeld met organisaties uit de sociale economie. Die vaste partners worden ook gehuisvest op de site: de ateliers en voorzieningen worden gedeeld, voor de administratieve functies van de partnerorganisaties worden verhuurbare kantoorunits voorzien. Ook de dienst Stadshaven zal mee in het museumgebouw gehuisvest worden.