Als kleinzoon van Christoffel Plantin leidde Balthasar Moretus van 1610 tot 1641 de belangrijkste uitgeverij ter wereld. Hij oriënteerde het bedrijf met succes naar het topsegment van de markt, luxueuze en dure boeken met stevige afzet in het buitenland. Daarvoor moest hij beter doen dan zijn concurrenten, mooier papier, beter zetsel en zeker ook opvallendere covers en illustraties. Voor dat laatste deed hij een beroep op zijn vriend Peter Paul Rubens.

Hun eerste samenwerking Breviarium Romanum uit 1614 zette meteen de hoge standaard. Moretus gaf in een bewaard schetsje aan welke heiligen hij op het voorplat wilde en Rubens leverde prompt een dynamisch titelblad. Hoe modern die cover was, wordt duidelijk bij vergelijking met gelijkaardige Italiaanse uitgaven uit diezelfde periode. Dat de bijdragen van Rubens best gewaagd waren, blijkt uit briefwisseling waarin een opdrachtgever angstig vraagt of het wel nodig is om zo modern te gaan.

Onder de prijs

Naarmate zijn carrière piekte, moest Rubens zijn opdrachtgever Moretus steeds vaker doorverwijzen naar zijn assistenten, vooral Erasmus Quellinus, of bevriende kunstenaars. Maar als hij kon, leverde hij zijn bijdrage, steeds voor een vriendenprijsje. De boekhouding laat zien dat Rubens met 20 gulden per blad onder de prijs van andere illustratoren zat. Als tegenprestatie mocht hij wel een voorraadje boeken uit het fonds of de bibliotheek van Moretus meenemen.

Voor Baroque Book Design haalde Museum Plantin-Moretus al zijn Rubens-tekeningen boven, samen met koperplaten en het gedrukte resultaat. De expo gaat evenwel niet alleen over Rubens, maar evenzeer over Balthasar Moretus. Hoewel half verlamd door een jeugdziekte, beet hij zich gepassioneerd vast in de boekenbranche die hij op nieuwe wegen zette. De expo legt een parallel met hedendaagse uitgevers als Dirk Imschoot uit Gent, Visual Editions uit Londen en Gaspereau Press uit Canada die ook op revolutionaire wijze met kunstenaars samenwerkten.

Half miljoen bezoekers

Met Baroque Book Design in Plantin-Moretus en Cokeryen in het Snijders-Rockoxhuis start dit weekend een tweede golf evenementen in het kader van Antwerpen Barok 2018. Tot nu toe trok het festival al een half miljoen bezoekers.

Meer info: