Wim Kok op de begrafenis van Jean-Luc Dehaene in 2014 Foto: BELGA
Vandaag om 18:24 | Bron: BELGA
De Nederlandse oud-premier en oud-leider van de sociaaldemocratische Partij van de Arbeid (PvdA) Wim Kok is op tachtigjarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn familie bekendgemaakt. Hij was de laatste premier van PvdA-huize en is vooral de geschiedenis ingegaan als de leider van twee paarse regeringen, waarvan vooral de eerste behoorlijk succesvol was. Maar hij zal ook in de herinnering voortleven als de man die ‘de ideologische veren’ van zijn partij afschudde en daardoor volgens critici de sociaaldemocraten naar rechts duwde.
Wim Kok werd geboren op 29 september 1938 in Bergambacht uit een bescheiden milieu. Hij werkte na een opleiding bedrijfskunde aan Nyenrode en een kortstondige carrière bij een handelskantoor bij Bouwbond NVV.
Van 1976 tot 1985 was hij voorzitter van diens opvolger, de socialistische vakcentrale FNV. In 1982 sloot Kok met de werkgevers het ‘akkoord van Wassenaar’ over loonmatiging in ruil voor arbeidstijdverkorting. Mede dankzij deze overeenkomst kreeg de in een diepe recessie verkerende Nederlandse economie een oppepper.
In 1986 volgde hij Joop den Uyl op als leider van de PvdA. Kok zorgde voor een koerswijziging van de partij, die hij meer in de richting van het politieke midden stuurde. In een toespraak in 1995 noemde hij dat het “afschudden van de ideologische veren”.
In de derde regering Lubbers was Kok minister van Financiën en vicepremier.
Zijn beginjaren in de politiek waren verre van makkelijk. Onder zijn verantwoordelijkheid moest er diep gesneden worden in de arbeidsongeschiktheidsregeling WAO. Het kostte hem en zijn partij veel aanhang.
Niettemin eindigde de PvdA bij de verkiezingen van 1994 als grootste. Haar belangrijkste concurrent, het door een opvolgingsdrama geplaagde christendemocratische CDA, presteerde namelijk nog slechter. Voor het eerst sinds driekwart eeuw trad in Nederland een regering aan zonder confessionelen: Paars 1, met PvdA, de rechts-liberale VVD en het links-liberale D66.
Economisch ging het Nederland in de jaren negentig voor de wind en dat had zijn weerslag op de eerste regering-Kok. Die deed het heel goed bij de kiezer, en die beloonde in 1998 met zetelwinst. Kok zelf verwierf wereldfaam als voorvechter van de ‘derde weg’: de middenweg tussen sociaaldemocratie en liberalisme. Tot zijn bewonderaars behoorden de toenmalige Democratische Amerikaanse president Bill Clinton en de toenmalige Britse Labour-premier Tony Blair.
Ook Paars II, bestaande uit dezelfde drie partijen, was aanvankelijk zeer populair. Pas door de opkomst van de rechts-populist Pim Fortuyn eind 2001 kwam de klad erin. Een maand voor de verkiezingen van mei 2002 trad de tweede regering-Kok zelfs af, wegens een vernietigend rapport over de val van de moslimenclave Srebrenica in Bosnië en de rol van Nederlandse blauwhelmen daarin.
Kok verliet Den Haag, alias de landelijke politiek, in 2002.
Daarna was hij onder meer commissaris bij ING en Shell. Door de vergoedingen die hij hiervoor kreeg, kreeg hij het etiket ‘zakkenvuller’ opgeplakt. Terwijl hij zich als premier had verzet tegen de ‘exhibitionistische zelfverrijking’ aan de top van het bedrijfsleven.
Ook verrichtte Kok onder meer werkzaamheden voor de EU.
De politicus overleed in zijn woonplaats Amsterdam in aanwezigheid van zijn vrouw Rita, kinderen en kleinkinderen. Hij stierf in het ziekenhuis aan de gevolgen van een hartkwaal.
Met de medewerking van