Foto: ISOPIX
Vandaag om 07:19 door Belga
Sommigen geloofden niet dat ze het langer dan een jaar zou uitzingen, maar uiteindelijk heeft de Zweedse coalitie de rit bijna volledig uitgedaan. Het is uiteindelijk het (op het eerste gezicht schadeloze) VN-migratiepact dat de federale ploeg doet vervellen tot een oranje-blauwe coalitie zonder N-VA.
Wat weinigen op voorhand hadden durven voorspellen, gebeurde vier jaar geleden toch. Een federale regering zag het levenslicht, met N-VA aan boord, maar met het engagement om vijf jaar lang de communautaire verzuchtingen in de koelkast te steken. Bovendien waagden de Franstalige liberalen van MR de sprong om als enige Franstalige partij in zee te gaan met die “vermaledijde N-VA”.
Zelf noemden N-VA, MR, CD&V en Open Vld zichzelf de Zweedse coalitie, maar al gauw was de term “kamikazeregering” uitgevonden. Met die kamikaze bleek het al bij al nog goed mee te vallen. Het was uiteindelijk het VN-migratiepact dat de ploeg-Michel op een half jaar van de verkiezingen - net niet in het zicht van de meet - heeft doen sneuvelen.
Feestje in mineur en oorlogsverklaring
Nochtans ging de start van de regering niet onopgemerkt voorbij. Aangevuurd door slecht verteerde uitspraken van vicepremier Jan Jambon en de aanwezigheid van staatssecretaris Theo Francken op een verjaardagsfeest van een ex-VMO’er, ontbond PS-fractieleidster Laurette Onkelinx haar duivels tijdens de allereerste state of the union van premier Charles Michel. Wat een hoogdag moest zijn voor de jonge premier, werd een beetje een feestje in mineur.
De regering-Michel trok meteen een aantal duidelijke lijnen in haar regeerakkoord. Een donderslag bij heldere hemel was de verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd naar 67 jaar. Die beslissing kwam bij de vakbonden aan als niet meer of niet minder dan een oorlogsverklaring. En enkele uitzonderingen niet te na gesproken, zou de verhouding met de sociale partners jarenlang stroef verlopen - iets wat vooral het imago van CD&V met “sociaal gelaat” Kris Peeters geen deugd deed. De indexsprong deed daarbij ook zijn duit in het zakje. Het kwam zelfs tot een nationale staking.
Aanslagen en asielcrisis
Een andere breuk met het verleden kwam er met het beleid rond veiligheid - een richting die nog sterker werd geaccentueerd door de aanslagen in Parijs, de verijdelde aanslagen in Verviers en uiteraard de aanslagen op de luchthaven van Zaventem en in metrostation Maalbeek van 22 maart 2016. Vicepremier Jambon en minister van Justitie Koen Geens (CD&V) boden in de dagen nadien hun ontslag aan, maar bleven uiteindelijk aan boord.
Asiel en Migratie kwam meer dan tevoren in het nieuws. De Zweedse coalitie ging sowieso al voor een strakker asielbeleid - met staatssecretaris Francken als absolute boegbeeld. Daar kwam de asielcrisis bovenop die hem dwong in allerijl massaal opvangplaatsen voor asielzoekers te organiseren, wat hem toen zelfs voorzichtig applaus vanop de oppositiebanken opleverde. Wat dan weer niet gold voor de polemiek die hij met de regelmaat van de klok voedde rond het asielthema door zijn overijverig getweet.
Een belofte die de regering niet kon waarmaken, was opnieuw aanknopen met een begroting in evenwicht, een ambitie die bij de start nochtans met fluo was onderstreept. Wel klopt de Zweedse ploeg zich fier op de borst over de jobcreatie, met het welbekende mantra ‘jobs, jobs jobs’. Om de mismatch op de arbeidsmarkt aan te pakken, met een focus op de knelpuntberoepen, klopte de regering een “Jobsdeal” af, die normaal gezien de komende maanden zijn weg naar het parlement had moeten vinden.
Andere voorbeelden van de structurele hervormingen die de regering op haar conto schrijft, zijn de hervorming van de vennootschapsbelasting, maar vooral de tax shift. Nog in het oog sprong de beslissing om onze verouderde F-16’s te vervangen door F-35’s. De oppositie slaagde er daarbij in de meerderheid aan het zweten te krijgen, maar sp.a schoot zichzelf in de voet door zich op vervalste mails te baseren.
Kerncentrales en Soedanezen
De regering beleefde uiteraard enkele crisismomenten. De spanningen liepen bijvoorbeeld hoog op rond de meerwaardebelasting die CD&V in het najaar van 2016 nadrukkelijk op tafel legde en expliciet koppelde aan de hervorming van de vennootschapsbelasting. De dossiers werden na lang overleg van de agenda gehaald en uiteindelijk afgeklopt tijdens het eerste Zomerakkoord. Een andere duidelijke tegenstelling ontstond rond het al dan niet langer openhouden van de kerncentrales.
De zenuwen stonden strakker gespannen rond de Soedan-crisis. Het was al controversieel dat staatssecretaris Francken ermee had ingestemd een identificatiemissie uit Soedan toe te laten. Nadien doken berichten op over teruggestuurde Soedanezen die in hun thuisland waren gefolterd en bovendien had staatssecretaris Francken de premier met verkeerde informatie naar het parlement gestuurd, namelijk over het al dan niet plaatsvinden van vluchten naar het Afrikaanse land. De crisis werd bezworen en een onderzoek van het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen gaf aan dat er geen duidelijk bewijs was dat de folteringen hadden plaatsgevonden.
Het is uiteindelijk het Global Compact on Migration van de Verenigde Naties - het VN-migratiepact - dat de regering de das omdoet. Nadat het dossier bijna twee jaar lang geruisloos richting goedkeuring sloop, bleek de tekst sinds enkele weken inbuvable voor N-VA. Na een rondje zwartepieten kwam er een einde aan de regering-Michel. Het spel is uit.
Met de medewerking van