Door een verschuiving richting thuislevering komen traditionele supermarkten binnenkort in zware problemen, voorspelt Nils van Dam (Duval Union Consulting): hij verwacht dat 30 tot 40% van de supermarkten moet sluiten in de komende tien jaar vanwege een gebrek aan rendement.
30% wordt verlieslatend
Een factor zijn de hoge vaste kosten in de sector: die schommelen voor foodretailers tussen de 60 en 70% van de omzet. "De grote ketens hoeven gemiddeld maar 3% te verliezen aan nieuwe online spelers, om hun marge onder de 1% te zien zakken.
Dit betekent dat ongeveer 30% van de winkels verlies gaat draaien," zegt Van Dam. Hij heeft meer dan dertig jaar ervaring in de voedingsindustrie, vervulde directiefuncties op globaal, Europees en lokaal niveau bij Unilever, AB InBev en Censydiam en is nu consultant bij Duval Union Consulting, een toonaangevend bureau op het gebied van digitale transitie.
Tot nu toe leek de voedingsmarkt te ontsnappen aan de impact van e-commerce, maar hij is ervan overtuigd dat - ook al openen de grote supermarktketens momenteel opvallend veel nieuwe vestigingen - die trend zal snel keren door de groei van thuislevering en de komst van nieuwe onlinespelers zonder vaste winkelkosten.
Belgische retail kwetsbaar
"Ketens als Albert Heijn en Jumbo vragen geld voor thuisbezorging. Ze moeten bijna wel, want anders is het niet te bekostigen met alle fysieke winkels die ze ook nog steeds operationeel hebben," zegt Van Dam.
"Als Amazon en andere nieuwe bedrijven de Nederlandse markt betreden, hebben ze grote voordelen ten opzichte van de bestaande supermarkten. Ze hebben geen winkels die geld kosten en kunnen daarom gratis thuisbezorging aanbieden.
Bovendien verdienen ze vooral geld met de data die ze verzamelen en vervolgens doorverkopen aan adverteerders. En ja, er is een privacy-kwestie, maar mensen gebruiken het toch. We zitten ook nog steeds op Facebook en stellen de meest intieme vragen aan Google".
Er blijven wel fysieke supermarkten bestaan, maar die zullen volgens Van Dam vooral succesvol zijn in dichtbevolkte gebieden waar ook veel mensen werken. "Dan is het makkelijk om even snel iets te kopen. Grote XL supermarkten buiten de stad zullen als eerste sneuvelen. De Belgische retail is wat dat betreft veel kwetsbaarder."
Beleving en gemak
Kunnen de grote ketens nog iets doen om dit doemscenario te voorkomen en werkgelegenheid te behouden? Van Dam: "Er is al een brede consensus dat er meer beleving moet komen in de supermarkten.
Te denken valt aan een restaurant in de winkel, koffiehoekjes, proeverijen, kook-workshops en in de VS geven ze zelfs yoga-lessen in levensmiddelenwinkels. Maar het zou echt schelen als de grote supermarkten geleidelijk hun model zouden aanpassen."
Volgens van Dam variëren voedingsretailers in de Benelux in gedrag van ontkenning tot voorzichtig proberen. Officieel geloven ze niet in gratis thuis-levering en verwachten ze dat dit aandeel zeer klein zal blijven: "er is geen vraag, er is geen winstgevend businessmodel".
Het zou wel eens anders kunnen uitdraaien: de fysieke winkel van de toekomst zal moeten excelleren op gebied van beleving, ligging (gemakswinkels) of afhaalgemak.
Investeer in data
"Verzamel en gebruik ook meer klantgegevens, zoals Ahold Delhaize al doet met de Bonuskaart en de combinatie met bol.com. Besef vooral dat ook supermarkten niet ontsnappen aan de digitale revolutie, doe toekomstgerichte investeringen en pas de infrastructuur aan.
Zo kunnen gedwongen winkelsluitingen en verlies aan werkgelegenheid mogelijk voorkomen worden."
Waarom foodretailers in deze context toch winkels blijven openen? Er zijn volgens van Dam twee belangrijke redenen: een tactische en een strategische. "Tactisch gezien is het zeer moeilijk winkels te sluiten zonder omzet en marktaandeel te verliezen.
De resterende winkels in de buurt zouden die omzet onmiddellijk oppikken. De meeste consumenten winkelen immers niet verder dan 3 tot 5 km van waar zij wonen of werken. Strategisch gezien zullen de laatst overblijvende retailers een sterkere marktpositie verwerven.
Een groot deel van de consumenten blijft immers fysiek winkelen. Bijgevolg zouden de resterende winkels terug extra winstgevend worden." Kortom: "The last man standing wins". (retaildetail)