Hoewel zijn partij bij de Stemtest nog voor rekeningrijden was, zegt Ben Weyts (N-VA) nu dat er geen sprake van is. Foto: Photo News
Vandaag om 03:00 door Matthias Verbergt
“Extreme scenario’s zijn naar voor geschoven. De bevolking is bang gemaakt. Het komt er niet, tenzij er een draagvlak zou zijn.” In enkele zinnen veegde Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) de slimme kilometerheffing gisteravond in de televisiestudio’s van tafel.
Het rekeningrijden was de afgelopen dagen voor de N-VA in de beeldvorming te veel geëvolueerd van filebestrijding naar een extra belasting. Met de verkiezingen van 26 mei in het vooruitzicht besloot de partij die electorale druk te laten voorgaan op haar principiële overtuiging.
Tot recent verdedigden Weyts en zijn partij de invoering van het concept. “We willen de huidige verkeersbelastingen hervormen naar belastingen op basis van gebruik”, stelde de partij in de Stemtest van De Standaard en VRT. Ook de Vlaamse regering – met N-VA, CD&V en Open VLD – was voor.
“We voeren voor alle lichte voertuigen een budgetneutrale slimme kilometerheffing in waarbij we de vaste belastingen afschaffen”, schreef de ploeg van minister-president Geert Bourgeois (N-VA) afgelopen zomer in het Vlaams Klimaatbeleidsplan, met “toepassing van het principe ‘de gebruiker betaalt’”.
De Vlaamse regering plande om de komende legislatuur het rekeningrijden effectief uit te voeren, waarna de heffing rond 2025 voor het eerst toegepast zou kunnen worden. Maar de N-VA zal ook de komende jaren die beslissing niet mee nemen, maakte Weyts gisteren duidelijk. “Het zou mij verbazen mocht er na de verkiezingen plots wel een draagvlak zijn, tenzij Kerst en Pasen samenvallen”, zei Weyts in Terzake .
De afgelopen dagen was de druk op de N-VA fors toegenomen. Er lekten details uit over het onderzoek naar de concrete invulling van het rekeningrijden. Het traject van bestuurders zou via hun smartphone worden gevolgd, schreef De Tijd, en er zou worden gekeken naar een heffing van twee of vijf cent per kilometer. Terwijl dat door velen al als een onaanvaardbare belastingverhoging werd gelezen, vonden specialisten die heffing nog te laag.
“Vergiftigd debat”
Vlaams Belang lanceerde een campagne en petitie tegen de heffing, waarin Weyts persoonlijk werd geviseerd. Weyts wees gisteravond naar “voor- en tegenstanders” die het debat in zijn ogen hadden “vergiftigd”. Principieel noemt Weyts zich nog een voorstander van een kilometerheffing. “Maar wij gaan dat niet door de strot van de Vlamingen rammen”.
Weyts hekelde ook het gebrek aan politieke steun van andere partijen, in volle campagne. Ook Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten liet zich kritisch uit over het idee. PVDA en Vlaams Belang zijn tegen. CD&V zegt in een reactie op de zet van de N-VA bij monde van Vlaams Parlementslid Lode Ceyssens dat zo’n heffing “pas nuttig kan zijn als mensen alternatieven hebben”. De sp.a zegt een slimme kilometerheffing te willen invoeren als de werkgevers de verplaatsingskosten van hun personeel betalen. Zo lijkt alleen Groen nog over te blijven als onvoorwaardelijke voorstander.
Politiek dynamiet
Nog meer dan voor de anderen was de heffing voor de N-VA politiek dynamiet geworden. De partij die zegt te strijden tegen de hoge belastingdruk en voor de werkende Vlaming, riskeerde tijdens de hele kiescampagne het gezicht te worden van de belasting. Tegen die achtergrond moesten de principes wijken. Nochtans sloot De Wever dat vorig jaar nog uit. “Als je de projecties van het Planbureau ziet over het toenemende verkeer, kom je onvermijdelijk bij rekeningrijden uit”, zei hij op een debat bij werkgeversorganisatie Voka. “Ook al is dat bij de bevolking allesbehalve populair.”
Met de medewerking van