Het zelfstandigenstatuut wordt almaar populairder. Ook in Antwerpen. Het aantal startende zelfstandigen nam er de voorbije 10 jaar met 9,3 % toe. Almaar meer mensen – dat begint al in de studententijd en gaat door tot zelfs voorbij de pensioengerechtigde leeftijd – zetten de stap om als zelfstandige een activiteit uit te oefenen. ACERTA analyseerde de cijfers voor Antwerpen en maakte zo het portret op van de "nieuwe" zelfstandigen hier, van de starters dus.
Bijna 10 % meer starters in Antwerpen
Het zelfstandigenstatuut gaat vooruit. Niet alleen de verbeterde rechten van het statuut zeggen dat, de cijfers bevestigen het ook, zowel nationaal als regionaal. In Antwerpen is het aantal startende zelfstandigen de voorbije tien jaar (2009-2018) met 9,3 % toegenomen. 1 op 3 starters is jonger dan 30 jaar. De min-40-jarigen dekken samen zelfs 60 % van de 'nieuwelingen' af. En toch trekken de 50-plussers de aandacht, omdat zij - opmerkelijk - de snelst groeiende groep starters zijn.
Aandeel 50-plussers-starters in Antwerpen 31 % gestegen
De aantrekkingskracht van het zelfstandigenstatuut op de oudere actieve bevolking is groot. Nationaal is het aandeel zelfstandige 50-plussers met 22,2 % toegenomen, naar 15,4 % in 2018. In Antwerpen is die stijging er ook: 16,6 % van de Antwerpenaars die het voorbije jaar (2018) startten met een zelfstandige activiteit was op dat moment 50-plus; het aandeel 50-plussers is er de laatste 10 jaar (2009-2018) met liefst 31,2 % op vooruitgegaan.
Liesbet Desmedt, Domeinexpert Sociaal Statuut: "Niet alleen het statuut, ook de tijdsgeest is veranderd. Mensen gaan niet meer uit van één lange loopbaan bij dezelfde werkgever als hoogste doel.
De loopbaan is meer en meer een traject dat mensen zelf in handen nemen. Werken gaat over het inzetten en ontplooien van talent, dat is de boodschap van alle betrokken partijen: onderwijs, overheid, werkgevers, werkenden. De arbeidsmarkt past zich voortdurend aan die behoefte aan.
Er is een continue evolutie, logisch dus dat de job die een loopbaan meegaat, nog nauwelijks bestaat. En dan is er nog de veranderde kijk op leeftijd: 50 is niet oud. Je hebt op de arbeidsmarkt nog makkelijk 10 à 15 jaar een rol te spelen.
Met iets nieuws starten rond je 50, is dus niet zo vreemd. Je hebt dan al ervaring opgedaan. Als het goed zit, heb je jezelf ook wat financiële ruimte bijeengespaard. Zijn er kinderen, dan zijn die de meest zorgvragende jaren ontgroeid. En misschien werken de jonge ondernemers ook wel aanstekelijk."
De feiten over het verbeterde zelfstandigenstatuut:
Verbeterd statuut zelfstandigenAfschaffing vestigingswetRuim aanbod begeleidingVerander(en)de tijdsgeest: iedereen meer zelfstandigheidPensioen: aan 50 is het leven/werken niet gedaanZekerheden en ervaring komen met de jaren
Dit laat veronderstellen dat de ondernemende 50-plussers blijvers zullen zijn in de starters-statistieken.
De 50-plusser is consultant, gastvrouw/heer, winkelier
Sectoren waar de oudste starters beter vertegenwoordigd zijn dan gemiddeld, zijn de handel en de horeca. We kennen allemaal wel iemand die zijn loopbaan heeft omgegooid en een koffiehuis, bed & breakfast of winkel is gestart. Ook in de intellectuele beroepen - informatici, consultants, etc. – kom je verhoudingsgewijs meer starters tegen die er al meerdere jaren ervaring hebben opzitten.
Liesbet Desmedt: "Niet bovengemiddeld, maar wel boven verwachting scoren ook de oudere starters in de bouw. Er is in die sector veel vraag naar stielmannen. Blijkbaar kiezen ervaren stielmannen er dan voor om die (kleinere) klussen te aanvaarden die ze aankunnen, die dichter bij huis zijn enz. in plaats van voor een baas te blijven werken."
Bijna 1 op 5 starters in Antwerpen is jonger dan 25
En hoe zit het aan de andere kant van het spectrum, bij de jonge starters? Nationaal waren de min-25-jarigen in 2018 goed voor 18,8 % van alle starters, in Antwerpen voor 19,3 %. Binnen de context van een algemeen groeiende populariteit van het zelfstandigenstatuut, schommelde het aandeel starters jonger dan 25 tussen 2009 en 2018 in Antwerpen wat, om in 2018 een lichte stijging van 1,7 % te noteren.
Jongeren worden al tijdens hun opleiding gestimuleerd om te ondernemen. Liesbet Desmedt: "Waar in universiteiten en hogescholen de nieuwe lichting voor de arbeidsmarkt de facto vooral op het werknemerschap werd voorbereid – denk maar aan de organisatie van stages – krijgen wij als hr-dienstengroep ondertussen almaar vaker vragen over starten als zelfstandige, worden we aangezocht om daarover te komen spreken in (hoge)scholen, worden we gestimuleerd om daarover concrete assistentie te bieden.
Het is een evolutie die past in een dynamische maatschappij met individuen die hun zelfstandigheid belangrijk vinden." En dat blijkt zijn effect te hebben. De student-ondernemer wacht zelfs niet tot na zijn/haar afstuderen om als zelfstandige aan de slag te gaan.
De zelfstandige onder 25 jaar "zorgt"
(Bij)les geven is een logische keuze voor iemand die zelf nog minstens met één been in de onderwijswereld staat. Dat staat dan ook in de top-5 van meest gekozen activiteiten door jonge starters. Andere populaire activiteiten kunnen we vatten onder een brede noemer "zorg": (para)medische zorg, maar ook zorgen voor klanten in de horeca en net buiten de top-5 ook schoonheidszorg.
Liesbet Desmedt: "Het gaat dikwijls over opleidingen die de jongeren later sowieso onder een zelfstandigenstatuut zullen uitoefenen. Voor hen is dit een manier om snel veel bij te leren, zowel over het eigen vak als over het ondernemen. Als hr-dienstverlener pleiten we hier toch ook voor een goed onderbouwde start. Een goed begeleide starter heeft meer kans op succes."
Over de cijfers
De analyse en conclusies gebeurden op basis van de gegevens van 280.000 zelfstandigen. De dataset zelf dateert van de periode tussen 2009 en 2018.