Zonder Duitse heropleving én Brexit-akkoord valt ons land wellicht in recessie.
Uit een bevraging van ondernemersorganisatie Voka bij 500 Vlaamse ondernemingen blijkt dat 1 op 4 Vlaamse exportbedrijven in de komende maanden minder bestellingen verwacht.
Er zijn ook 58 ondernemingen uit Mechelen en Kempen bevraagd en daar is de tendens gelijkaardig.
Eén op de vijf ondernemers verwacht de komende zes maanden een krimp in de bedrijfsactiviteit, het zwakste cijfer sinds Voka zes jaar geleden met haar ledenbevraging is gestart.
De export naar Duitsland – onze grootste handelspartner - en het Verenigd Koninkrijk - onze vierde grootste klant - staat vandaag al onder druk. 34% van de Vlaamse ondernemingen die exporteren naar Duitsland zien hun afzetmogelijkheden afnemen. Voor het Verenigd Koninkrijk ziet vandaag al bijna 1 op 2 (45%) bedrijven hun uitvoer afnemen.
"Als de Duitse economie zich op korte termijn niet herstelt en er een 'no deal'-Brexit komt, is een recessie allicht moeilijk te vermijden", zegt Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van Voka (foto).
De Vlaamse ondernemers maken zich in het algemeen almaar meer zorgen over de verslechterende economische omstandigheden. Één op vijf verwacht de komende zes maanden een krimp in de bedrijfsactiviteit, het zwakste cijfer sinds Voka zes jaar geleden is gestart met haar ledenbevragingen.
Ter vergelijking, anderhalf jaar geleden ging maar 7% uit van een dalende activiteit. "De ongerustheid van de Vlaamse ondernemers past in de reeks tegenvallende economische indicatoren die de voorbije maanden opgetekend werden", verklaart Bart Van Craeynest, hoofdeconoom van Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen.
Zo was de activiteit in de uitzendsector in het verleden doorgaans een betrouwbare indicator voor wat de hele economie te wachten stond. In juni lag die uitzendactiviteit 4,6% lager dan een jaar eerder, het slechtste cijfer sinds 2013.
De kansen op een recessie zijn groot, maar de risico's op een zware terugval blijven vooralsnog beperkt. De huidige economische malaise is immers niet zozeer te wijten aan het uiteenspatten van een zeepbel (zoals in 2008), maar eerder aan een opeenstapeling van onzekerheden die wegen op de economische activiteit.
"En vandaag is er spijtig genoeg geen gebrek aan onzekerheden: de handelsoorlog van Trump, de aarzeling van de Chinese economie, de Brexit, de problemen in de Duitse industrie, de financiële markten, ...
Die toenemende onzekerheid en de impact daarvan op de economische activiteit valt ook voor de Vlaamse ondernemers niet te ontlopen", zegt Van Craeynest.
"In Duitsland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk zakte de economische activiteit in het tweede kwartaal, terwijl de Italiaanse economie stagneerde. Samen zijn die landen goed voor de helft van de Europese economie en een derde van de Vlaamse goederenuitvoer.
Bovendien lijken de recessierisico's in zowat de hele wereldeconomie toe te nemen", aldus Van Craeynest. In de Verenigde Staten wijst de geïnverteerde rentecurve, de voorbije 60 jaar de meest betrouwbare recessievoorspeller, al enige tijd op een reëel recessiegevaar.
In Duitsland staat de industriële activiteit onder druk met een terugval van 6% in juni, in vergelijking met een jaar eerder. "Dat is de grootste terugval sinds 2009. Problemen in de Duitse industrie blijven doorgaans niet zonder gevolgen voor de Vlaamse industrie", klinkt het waarschuwend.
Brexit werpt schaduw
Daarnaast blijft er natuurlijk de Brexit-saga die de economische vooruitzichten in Europa, België en Vlaanderen overschaduwt. De kansen op een harde Brexit na 31 oktober blijven toenemen, wat ernstige risico's inhoudt voor de Vlaamse economie. 8% van de Vlaamse goederenuitvoer is bestemd voor het Verenigd Koninkrijk.
"Recessies blijven notoir moeilijk te voorspellen, maar de kans dat de Vlaamse economie tegen het einde van het jaar in recessie belandt, is vandaag groter dan op elk moment sinds begin 2013. Tenzij de Duitse economie zich op korte termijn herstelt en een 'no deal'-Brexit alsnog afgewend wordt, valt een recessie allicht moeilijk te vermijden", zegt Van Craeynest.
"No deal-Brexit vermijden"
Met de verslechterende vooruitzichten in de hand, doet Voka ook een oproep aan de Europese leiders om een Brexit zonder akkoord te vermijden. "We zien dat er inspanningen geleverd worden om alsnog tot een akkoord te komen.
Wij hopen vurig dat dit lukt, want een Brexit zonder akkoord brengt in Vlaanderen 28.000 banen in gevaar. Als er zich binnen 10 weken toch een no-deal Brexit voltrekt, moeten de federale en Vlaamse regeringen samenwerken om de impact op onze ondernemingen en de werkgelegenheid tot een minimum te beperken", zegt Tom Laveren, gedelegeerd bestuurder van Voka – Kamer van Koophandel Mechelen-Kempen.