Het waardevolle perkament dat de Kamer voor Heemkunde twee jaar geleden aankocht, is nu volledig gerestaureerd. Het unieke document uit de 15de eeuw verkeerde in een slechte staat, wat restauratie noodzakelijk maakte voor grondig historisch onderzoek mogelijk is.
De tekst in het Oud Nederlands is dankzij de restauratie perfect leesbaar. Het bevat een oplijsting van de te innen pachtgelden door de Tafel Van De Heilige Geest. Het document van ongeveer 600 jaar oud bevat meer dan 120 familienamen van toenmalige Mollenaars én tal van lokale plaatsaanduidingen.
Het historisch belang van dit perkament valt moeilijk te onderschatten. Het behoort tot de oudste documenten die ooit werden teruggevonden waarin naast 'Molle' ook gewone inwoners en plaatsnamen vermeld staan. Zo bevat het document meer dan 120 'familienamen', waaronder Zannen.
Dit is de voorloper van de nu veelvuldig in Mol wonende families Sannen. Ook zien we 'Luymoeyen' als achternaam vermeld staan. Dit was een typische Molse naam die alleen in Mol voorkwam.
Sinds 1920 woont er geen enkele inwoner met deze achternaam meer in onze gemeente. Ook duiken er tal van plaatsnamen op die nu nog meer dan een belletje doen rinkelen. Enkele voorbeelden: 'op tsluse', 'het overlaer', 'achterbosch', 'dungendijc' of 'ginderbuten'.
Digitaal inscannen
Nu het document gerestaureerd werd, kan het optimaal geconserveerd worden. Ook zal het worden ingescand zodat het in digitale vorm zonder risico op beschadigingen kan dienen voor historisch onderzoek.
Uit de 15e eeuw
Kenners dateren het ontstaan van het perkament omstreeks 1425. In die periode telde 'Molle' ongeveer 2.000 inwoners. Buiten een eerste deel van Sint-Pieter en Pauwelkerk, omgeven door enkele stenen woningen, bestond onze gemeente vooral uit sterk verspreide kleine woonkernen met lemen hutjes, gegroepeerd rond een drinkplaats.
Tafel Van De Heilige Geest
Het OCMW bestond nog lang niet. Door sterfte getroffen families en weeskinderen die leefden in armoede, kregen wekelijks brood van de Tafel Van De Heilige Geest, een organisatie van de lokale kerkgemeenschap. In die tijd had de kerk veel gronden in eigendom, meestal ontvangen als erfenis van overleden gelovigen.
Deze gronden werden voor bewerking ter beschikking gesteld van lokale boeren, in ruil voor een tweejaarlijkse vergoeding in de vorm van een aantal 'mudden' koren. Dit graan diende voor het bakken van het brood voor de getroffen families.
Netjes geregistreerd
Uiteraard moest worden geregistreerd hoeveel 'mudden' koren elke pachter diende te betalen. Dit werd in het Nederlands van de 15de eeuw netjes genoteerd in het teruggevonden perkament van 20 centimeter breed en 1,47 meter lang.
De auteur – mogelijk de toenmalige pastoor – stelde het document op met een ganzenveer in een sierlijk handschrift. Een prachtig versierde initiaal markeert het begin van de tekst.
In bewaring aan Mol
Door een gelukkig toeval ontdekte de vzw Kamer voor Heemkunde het bestaan van het document op het internet. Na enkele contacten met de verzamelaar was deze bereid om het perkament te verkopen. Omdat het gaat om een overheidsdocument moet dit in het bezit zijn van het Rijksarchief.
Daarom schenkt de Kamer voor Heemkunde het document aan Het Rijksarchief, waarna deze federale overheidsinstelling het document ter bewaring onderbrengt in het geklimatiseerde gemeentearchief van 't Getouw. Zo blijft het document waar het thuishoort: in Mol.